PaaS, SaaS, IaaS arasındaki farklar, işletmeler hangisini tercih etmeli?

Bulut hizmetleri iş dünyasında giderek daha önemli hale geliyor. Dünyadaki hemen hemen her işletme en az bir tür bulut hizmeti kullanıyor. Ancak önemi bu denli artan bulut çözümlerinin alternatiflerinin artmasıyla seçim yapmak da zorlu bir sürece dönüştü. İşletmelerin ihtiyaçları doğrultusunda ne tür bir bulut hizmeti kullanmaları gerektiğini Bulutistan tüm detaylarıyla analiz etti.

Bir işletmenin ne tür bir bulut hizmeti kullanması gerektiğine bakmadan önce mevcut üç ana bulut bilişim (yani Cloud computing) türünü detaylıca incelemek gerekir;

• Hizmet Olarak Altyapı (IaaS).
• Hizmet Olarak Platform (PaaS).
• Hizmet Olarak Yazılım (SaaS).

Her bulut bilişim türünün avantajları var. Bu nedenle bu üçü arasındaki temel farkları anlamak, işletmeniz için neyin uygun olduğunu anlamanız açısından oldukça önemli.

Tercihi belirleyen temel farklar neler?

SaaS, PaaS ve IaaS, işletmelerin müşterilere çeşitli türlerde çevrimiçi hizmetler sunmasına olanak tanıyor. Ancak her bulut bilişim türünün artıları olduğu gibi eksileri de var. Bu nedenle bir işletme için hangi türün doğru olduğunu tespit etmek önemli bir adım.

• SaaS, yazılımın internet üzerinden üçüncü taraflarca erişilebilir olmasını sağlar.
• PaaS, internette bulunan araçlar ve platformlar sağlar.
• IaaS; depolama, ödemeler, ağ oluşturma, sanallaştırma gibi bulut hizmetleri sunar.

SaaS’ın (Hizmet Olarak Yazılım) yeteneği entegrasyon

SaaS (software as a service) veya hizmet olarak yazılım, işletmelerin kullandığı en yaygın bulut bilişim türü. Uygulamaları internet üzerinden sunuyor ve üçüncü taraf satıcılar tarafından yönetiliyor. Herhangi bir şey indirmenize gerek kalmaksızın direkt olarak tarayıcı üzerinden çalıştırabiliyorsunuz. Kullanımı ve yönetimi inanılmaz derecede kolay olan SaaS’ı istediğiniz gibi ölçeklendirme imkanınız da var.

Yüklemenize gerek kalmadan SaaS yazılımlarını birkaç cihaza birden entegre edebilirsiniz. Bu sayede ekip arkadaşlarınız da kolaylıkla erişebilir. Yani, freelance çalışanları veya ekipleri yönetmenin ve koordine etmenin işlevsel bir yoludur.

Neden SaaS ya da değil?

• Tarayıcınızda hazır bulunduğu için herhangi bir şey yüklemeniz gerekmez. Tek yapmanız gereken oturum açmaktır. Ayrıca mobil uygulamaları da mevcut.
• Yazılımı herhangi bir cihazdan kullanabilirsiniz. Sadece cihazdan hesabınıza giriş yapmanız yeterli.
• Tüm personeliniz veya iş ortaklarınız, yazılımı indirmeye gerek kalmadan oturum açabilir ve yazılımı kullanabilir.

SaaS’ın tek dezavantajı ise çalıştığı altyapı üzerinde hiçbir kontrolünüzün olmaması… Bir kesinti olması durumunda sağlayıcıya bağımlı olduğunuz için hiçbir şey yapamazsınız.

Ne zaman SaaS?

Uygulamanızın minimum girdiyle sorunsuz ve güvenilir bir şekilde çalışmasını istediğiniz zamanlar için SaaS idealdir.

Örneğin, e-posta sunucunuzu ele alalım. E-posta ayarlarınızla uğraşmanıza veya güncellemeler hakkında endişelenmenize gerek kalmadan e-posta gönderip almaya devam edebileceğinizi bilmek mi istiyorsunuz?

E-posta gelen kutunuzu çalıştırmak için SaaS uygulamalarını kullanırsanız, bir şeylerin ters gitme olasılığı çok düşük ve bir şeyler ters giderse, bir çözüm bulmak SaaS sağlayıcısına kalır.

Özetle, sadece SaaS uygulamaları/ürünleri için ödeme yapmazsınız, aynı zamanda gönül rahatlığı için de ödeme yaparsınız.

Çevrimiçi özgürlük isteyenlerin tercihi PaaS (Hizmet Olarak Platform)

PaaS’ı bir veya iki cümleyle tanımlamak kolay değil; fakat bunu çevrimiçi uygulamalar ve ürünler geliştirmek için bir araç olarak düşünebilirsiniz. Bu ara katman yazılımı, veri tabanı yönetimi veya analitik olabilir. Geliştiricilerin, veri sunumu ve depolamayla uğraşmaya gerek kalmadan çevrimiçi olarak özel uygulamalar oluşturmasına olanak tanır. PaaS kullanmanın en büyük avantajı, geliştiricilerin ilgili altyapıyı indirmeye veya satın almaya gerek kalmadan büyük uygulamaları kolayca dağıtabilmeleri. Sunucular, veri tabanları, işletim sistemleri ve daha fazlası çevrimiçi olarak yapılabilir.

Neden PaaS ya da değil?

Yöneticilere, platform yazılımı ve platformla oluşturulan uygulamalar üzerinde çok fazla kontrol sağlıyor PaaS. Aynı zamanda birden çok programlama diline izin vererek destekliyor. Bu da geliştiricilere farklı projeler üzerinde çalışma şansı veriyor.

Elbette bu kadar avantajın yanında bazı dezavantajlar da mevcut;

• Yalnızca platform üzerinde neyin inşa edildiğini kontrol edebilirsiniz.
• Özellikle hizmet büyümeye devam ederken öngörülemeyen maliyetler olabilir.
• Daha az esnekliğe ve daha az müşteri denetimine sahip olursunuz.
• PaaS’dan en iyi şekilde yararlanmak için temel kodlama bilgisine ihtiyacınız olabilir.

Ne zaman PaaS?

PaaS, bir geliştiricinin benzersiz bir uygulama oluşturması için genellikle en uygun maliyetli ve zaman açısından en verimli yol olarak öne çıkıyor.

PaaS; geliştiricinin, yazılım güncellemelerini veya güvenlik yamalarını yönetmek gibi sıradan görevlerin aksine, uygulama geliştirmenin yaratıcı tarafına odaklanmasına olanak tanır. Bu sayede, zamanlarını uygulamayı oluşturmaya, test etmeye ve dağıtmaya harcayabilirler.

IaaS (Hizmet Olarak Altyapı) Nedir?

IaaS; kullandıkça öde depolama, ağ iletişimi ve sanallaştırmayı içeren hizmetlerdir. Bulut bilişim sağlayıcısı genellikle sunucuları, depolamayı ve daha fazlasını içeren fiziksel altyapıyı hem sağlıyor hem yönetiyor. Öte yandan müşteri, işletim sistemi, sanal makineler (VM’ler) veya kapsayıcılar ve kullanılabilecek diğer uygulamalar veya ara yazılımlar dahil olmak üzere neredeyse her şeyi yönetiyor.

IaaS’ı kendi veri merkezinizde çalışan uygulamalarla karşılaştırabilirsiniz. Temel fark, BT ekibinizin uygulamalarınızın kullandığı fiziksel ekipmanı dağıtması, yapılandırması ve bakımını yapması gerekmemesi. Bu, işletmelerin tesis içi kaynak harcamalarını azaltarak ekipman ve hizmetleri tesislerinde almalarını sağlıyor.

Neden IaaS ya da değil?

Diğer iki bulut hizmetinde olduğu gibi IaaS’de de çeşitli avantaj ve dezavantajlar mevcut.

IaaS’nin avantajları

• Şirket içi BT altyapısının bakımı, genellikle fiziksel donanıma önemli bir başlangıç yatırımı gerektirdiğinden maliyetli olmasının yanında yoğun emek isteyebilir. Ayrıca, donanımın bakımını yapmak ve her şeyi çalışır ve güncel tutmak için muhtemelen yetenekli harici BT yüklenicileriyle bağlantı kurmanız gerekecek. IaaS ile ihtiyacınız olanı, ihtiyacınız olduğu kadar alabilir ve işiniz büyüdükçe daha fazlasını satın alabilirsiniz.
• IaaS’nin bir diğer avantajı, altyapı üzerindeki kontrolü tekrar size vermesi. Artık harici bir BT yüklenicisine güvenmeniz gerekmez, isterseniz bir BT uzmanı olmadan IaaS ürünlerine kendiniz erişebilir ve onları denetleyebilirsiniz.

IaaS’nin dezavantajları

• Buluta tam geçiş tamamlanmadan önce tüm eski teknolojiler veya uygulamalar uyumluluk açısından gözden geçirilmeli. Bulut tabanlı hizmetler için tasarlanmayan ve yükseltilmesi veya değiştirilmesi gerekebilecek birçok eski sistem mevcut.
• Şirket içinden buluta geçişle birlikte, ister ana bilgisayardan ister diğer sanal makinelerden (VM’ler) gelen kaynaklar olsun, yeni güvenlik tehditleri olabilir. İşletmelerin güncel güvenlik tehditlerini ve düzeltme stratejilerini gözden geçirmesi ve araştırması çok önemli.

Ne zaman IaaS?

IaaS, tüm şekil ve büyüklükteki işletmeler için çeşitli faydalar sunuyor. Altyapınız üzerinde tam kontrol sağlar. Ayrıca, kullandıkça öde modeliyle çalıştığı için çoğu bütçeye uyar.

Çoğu IaaS platformunda, sürekli desteğe erişirsiniz ve gereksinimlerinizi istediğiniz zaman büyütme seçeneğine sahip olursunuz.

IaaS’ı kullanmak, işletmenizi geleceğe hazırlamak için mükemmel bir yoldur.

İşletmeler hangisini tercih etmeli?

Özetle her işletmenin kendi spesifik ihtiyaçlarına uygun bulut hizmetini tercih etmesi gerekiyor. Her bulut bilişim hizmetinin kendi avantaj ve dezavantajları var; bu sebeple hem işletmenin ihtiyaçlarını hem de kaçınmak istediğiniz durumları göz önünde bulundurarak tercih yapmalısınız.

Mesela IaaS ile uygulamalar ve süreçler üzerinde daha fazla kontrol sahibi olursunuz ancak oluşabilecek daha yüksek maliyetleri ve beklenmeyen ücretleri de göz önünde bulundurmanız gerekir.

Öte yandan SaaS, açık ara en popüler bulut bilişim hizmeti türüdür. Altyapıyı yönetmeye gerek kalmadan bulut tabanlı uygulamaları kullanmanıza izin verir.

PaaS, projeleri tamamlamak için gerekli platformlara fazladan harcama yapmak istemeyen geliştiriciler için en iyisi olarak öne çıkar. Ancak bu seçenek de bazı dezavantajlarla birlikte gelir.

Yani ihtiyacınız olan hizmeti seçmeden önce işletmenin iş hedeflerini göz önünde bulundurmanız gerekir.

Bulut hizmetlerinin kapsadığı en yaygın iş hedeflerinden bazıları şöyle:

• CRM, e-posta, ortak çalışma araçları gibi kullanıma hazır hizmetlere ihtiyaç duyan işletmeler için SaaS’ı seçmek en iyisidir.
• Yazılım ürünleri oluşturmak için bir platforma ihtiyacınız varsa, PaaS ile ilerlemelisiniz.
• Eğer sanal bir makineye ihtiyacınız varsa IaaS tercihiniz olmalı.