Zenginlik bağırır servet fısıldar!

Daha sessiz lüks peak yapmamışken Steve Jobs, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg ve Acun Ilıcalı gibi isimlerin kapsül gardıropları vardı. Düz, dikkat çekmeyen ancak pahalı parçalar… Tek bir eksik vardı: Zarafet!

Puzzle’ın tamamlanması ise Gwyneth Paltrow’un çok konuşulan mahkeme stiliyle birlikte 21 Mart 2023 tarihini buldu. Yakın tarihlerde 4. sezonu yayınlanan Succession dizisinde kombinleriyle ses getiren Roy ailesi ve düğün stili ve makyajıyla gündeme gelen Sofia Richie de akımı tetikleyen diğer isimler oldu.

Elbette sessiz lüks trendinin yükselişinin ardında farklı sosyolojik ve ekonomik değişimler yatıyor. Bunlardan biri, küresel ekonomik krizin ardından artan tasarruf bilinci… İnsanlar artık daha fazla para harcamak yerine, daha değerli ve daha uzun ömürlü ürünlere yatırım yapmak istiyor.

Bir diğer faktör ise, sosyal medya platformlarının insanların lüks yaşam tarzlarını sergilemelerine olanak tanıyarak, lüks tüketimi daha ulaşılabilir hale getirmesi… Bu durum, aynı zamanda aşırı tüketim ve gösterişin artmasına da neden oldu.

Sessiz lüks trendi, bu iki faktörün bir tepkisi olarak ortaya çıktı. İnsanlar, aşırı tüketim ve gösterişten uzak, daha zarif ve daha sofistike bir lüks anlayışı arayışına girdikçe sessiz lüks akımı güç kazandı…

Gelin önce lüks pazarındaki beklenmedik büyümeye, geleneksel lüks pazarında yaşanan değişime, sessiz lüks yaşam biçiminin nasıl yükseldiğine daha detaylı olarak bakalım…

TikTok’ta quiet luxury ve stealth wealth (hayalet servet) tag’leriyle paylaşılan içerikler milyonlarca izlenmeye ulaşıyor.

Lüks pazarı büyüyor

Bain & Company ve İtalyan lüks tüketim üreticilerinin sektörel birliği Altagamma iş birliğinde gerçekleştirilen “2023 İlkbahar Küresel Lüks Tüketim Araştırması”nın sonuçlarına göre yaşanan jeopolitik gerilimlere ve makroekonomik belirsizliklere rağmen 2022’de 345 milyar euroluk bir piyasa değerine erişen lüks pazarı 2023’ün ilk çeyreğinde 2022’ye kıyasla yüzde 9-11 oranında büyüme kaydetti. Araştırma tüketicinin, daha az ama daha iyisini satın almak istediğini, ikonik ve süper lüks parçaların başı çektiğini çünkü insanların sosyal statüsünü yükseltme ihtiyacı duyduğunu gösteriyor. En iyi performans gösteren kategoriler arasında birkaç markanın ikonik modelleriyle saatler ve aşırı lüks parçaların büyümeyi sağladığı mücevherler yer alıyor. Bain & Company Ortağı, Küresel Lüks Tüketim ve Moda Sektör Lideri ve raporun Baş Yazarı Claudia D’Arpizio, verileri şöyle yorumluyor: “Lüks sektörü pandemi sonrası büyümesinin ardından, kazananlar ve kaybedenleri belirleyen dayanıklılık faktörleriyle yeni bir aşamaya geçti. Başarılı olmak isteyen markaların tüketicilere bütünsel olarak odaklanması; aktif oldukları coğrafyaları dengelemesi, geniş ölçekte müşteri portföyü ve deneyimsellik ile yüksek bir değer önermesi sunması, ayrıca ikonik, zamansız ve dikkatleri üzerine çeken örneklere odaklanması gerekiyor.”

Bain & Company ortaklarından Armando Guastella ise lüks pazarının Türkiye’deki akıbetine şu sözlerle değiniyor: “Türkiye’de lüks pazarı önem kazanmaya devam ediyor ve 2022 yılı büyümesi açısından, İtalya ve Fransa gibi bölgedeki diğer lider pazarların hemen arkasından geliyor. Ülkedeki lüks tüketim, Türkiye’nin lüks perakende açısından yüksek potansiyelli bir coğrafya haline gelmesiyle birlikte, 2022 yılının son ayları itibarıyla artmaya başladı. Görece yüksek enflasyona rağmen burası, dinamikliğiyle çeşitli iyimser gelecek senaryoları barındıran çok umut verici bir coğrafya.”

Geleneksel lükse neler oluyor?

Sessiz lüks akımının böylesine coşkuyla karşılanması geleneksel lüks pazarındaki dengeleri de değiştirecek elbette. Akımın uzun vadeli etkisi henüz belli olmasa da pek çok araştırma lüks pazarının daha dinamik ve tüketici odaklı hale geleceğine işaret ediyor. Lüks markalar, bu trende ayak uydurmak için yeni stratejiler geliştirmeye başladılar bile… Bu da daha fazla seçeneğin yanı sıra daha çok sosyal değer yaratılacağı anlamına geliyor.

Artan eşitsizlik zenginliği yer altına çekiyor

Covid-19, yükselen enflasyon ve kurdaki dengesizlik mevcut sosyal eşitsizlikleri yeniden gündeme getirdi. Aslında IMF’e göre ABD’li milyarderler, servetlerindeki yüzde 70,3 artışla salgından oldukça karlı çıktılar.

Sonuç olarak orta sınıfın yok olma tehlikesiyle birlikte zenginlik karşıtı sivil protestolar her zamankinden daha büyük boyutlara ulaştı… Kapitalist yaşamın acımasızlığını ve yoksulluğun insanları geçinmek için nasıl birbirleriyle mücadele etmeye zorladığını anlatan “Parasite” filminin bu kadar çok sevilmesi de bunun bir sonucu olsa gerek. Yanı sıra Joker, Knives Out, Ready or Not ve You gibi popüler yapımlarda yer alan “Eat the Rich” sloganının bu kadar taraftar toplaması da öyle…

Tüm bu sosyal gelişmeler “süper zenginleri” servetlerini daha abartısız şekillerde değerlendirmeye zorluyor. Yani bir bakımdan tepki çekme korkusu sebebiyle zenginler servetini göstermeye daha az istekli.

Lüks demokratikleşiyor mu?

Lüksün cazibesinin büyük bir kısmı, başkalarının satın alamadıklarına sahip olmaya dayanır. Ancak lüks yeni formunda bu temel özelliğine veda etmeye zorlanıyor. Bunun bir örneği geçtiğimiz ay indirim marketi olarak bilinen A101’in YSL marka çantaları 86 bin TL’ye varan fiyat etiketiyle satışa sunması… Başka bir örneği ise New York City’deki havaalanına helikopter transferlerinin nüfusun daha geniş kesimleri tarafından kullanılmaya başlaması.

Sessiz lüksü benimseyen bir kadın!

Belki de “sessiz lüksün” en bariz göstergesi sahip olunan şeyler veya stil değil, davranış biçimi. Mesela bir yaşam biçimi olsaydı, bunu benimsemiş bir kadın muhtemelen yeni açılan popüler bir restoranda sıra beklemiyor, samimi bir akşam yemeği için arkadaşlarını evinde ağırlıyor olurdu. Doğum günleri için gösterişli buketler değil, mevsimlik demetler gönderiyor. Hayır kurumlarına bağışta bulunuyor, zamanını inandığı davalar uğruna gönüllü çalışarak değerlendiriyor. Ancak bu konuda reklam yapmıyor veya takdir beklemiyor. Yaptığı tatille övünmemekle birlikte bunu kesinlikle sosyal medyada paylaşmıyor. Hepsinden önemlisi, sadece gardırobuna, ve sosyal yaşamına değil, kendine de güveniyor. Bazılarına göre bu, en büyük lüks…

Sessiz lüksün temsilcileri

Global Google Search verilerine göre ismi sessiz lüksle birlikte en çok anılan celebrity’ler ve markalar şöyle;

Celebrity’ler…

1. Sofia Richie
2. Gwyneth Paltrow
3. Shiv Roy (Succession
4. dizisinde Sarah Snook’un
5. canlandırdığı karakter)
6. Tory Burch

Markalar…

1. Louis Vuitton
2. Celine Bag
3. Polène
4. YSL
5. TOTEME
6. Max Mara
7. Laofer
8. Céline
9. Ralph Lauren
10. Cartier
11. Bottega Veneta

Her ne kadar bu durum lüksü demokratikleştiriyormuş gibi algılansa da yüzde 1’lik kesimin kendine yeni bir alan yaratması kaçınılmaz görünüyor…

Sürdürülebilir moda: Moda endüstrisi gezegenimizden neler çalıyor?

Moda trendleri; crop top’tan mum jean ve bomber cekete kadar dünyanın dört bir yanındaki gardroplara daha hızlı bir şekilde giriyor; sosyal medya ve binlerce influencer sayesinde markalar için pazarı büyütmeye devam ediyor. Tüketiciler için ise trend olmak hiç bu kadar kolay olmamıştı! Düşük maliyetli online perakendeciler, moda tutkunlarına gardıroplarını hızlı bir şekilde yenileme imkanı sunuyor. Ancak fast fashion (hızlı moda) akımı, büyük bir çevresel etkiyi beraberinde getiriyor. Sürdürülebilir ve etik moda önem kazanırken, moda endüstrisi hala en zararlı sektörlerden biri. Peki moda endüstrisinin gezegenimize olan etkileri neler?