Türkiye’nin sos haritası!

Yemeklerin tadını zenginleştirmek, sıradan bir öğünü ziyafete dönüştürmek isteyenlerin vazgeçilmezi soslar… Kimi zaman basit bir kızartmaya renk katıyor, kimi zamansa meşakkatli bir yemeği tamamlıyorlar. Tercihler de çeşitlendikçe çeşitleniyor, ketçap-mayonez ikilisinin dışına çıkarak acı sostan chipotle’ye, ranch sostan trüflü mayoneze kadar pek çok farklı tadı sofralara taşıyor… Peki, Türkiye’de en çok hangi soslar tercih ediliyor? Hangi bölgelerde hangi sos tercihleri öne çıkıyor? Soslarıyla fark yaratan markalar hangileri? Yanıtlar Marketing Türkiye için Twentify Araştırma’nın gerçekleştirdiği “Türkiye’nin Sos Haritası” araştırmasında…

Soslar gerek restoranlarda gerekse market raflarında artan çeşit­leriyle günden günde ilgi odağı haline geliyor. Kuşkusuz artık hem evde hem de dışarıda tüketilen fast-food ve atıştırmalıkla­rın yanında sosların vazgeçilmez bir rolü var. Marketing Türkiye adına Twentify Araştırma’nın Türkiye temsili 1000 kişi ile ger­çekleştirdiği araştırma, tüketicinin soslar konusundaki tercihlerine ve alışkan­lıklarına ışık tutarken bu alanda öne çıkan markaları da gözler önüne seriyor…

Dışarıda tercih edilen soslar eve de taşınıyor

Türkiye’de fast-food denince akla gelen ilk soslar açık ara ile ketçap ve mayonez. Dışarıda, fast-food restoranlarında veya atıştırmalık mekanlarında sarımsaklı mayonez ve acı sos gibi güçlü tatlar da tercih ediliyor. Evde sos tüketimi söz ko­nusu olduğunda ise tercihler benzer bir yelpazeye yayılıyor, dışarıda tercih edi­len soslar eve de taşınıyor. Sarımsaklı mayonez ve ballı hardal gibi daha yenilik­çi tatlar da evde tüketim için popüler seçenekler haline gelmiş durumda. Evde, lezzet çeşitliliği ve daha deneysel sosların tercih edildiğini söylemek mümkün.

Favoriler değişmiyor

Dışarıda fast-food veya atıştırmalık tüketenlerin büyük çoğunluğu sos kullanı­mında çeşitlilik gösteriyor. Sıklıkla tüketilen sosun açık arayla ketçap (yüzde 62) olması, geleneksel salça lezzetinin bir yansıması olabilir… Ancak daha özel ve güçlü tatlara yönelenlerin sayısı da az değil. Örneğin sarımsaklı mayonez (yüzde 18) ve acı hardal (yüzde 25) gibi daha belirgin tatların en sık tercih edi­len sosların arasında olması dikkat çekici. Acı ve sarımsaklı tatların dışarıda sıklıkla tercih edilmesi, baharatlı lezzetlere olan tutkuyu ortaya koyuyor.

Restoran tepsilerinden market raflarına

Eve alınan soslar, dışarıda tercih edilenlere göre daha az çeşitliliğe sahip. Öte yandan ma­yonez, ketçap ve acı sos market raflarında da dı­şarıda yemek yerken gördükleri ilgiyi görüyor. Ayrıca dışarıda tüketime oranla eve satın alma­da da sarımsaklı mayonez ve ranch sos dikkat çekici şekilde öne çıkıyor. Bu konuda mayonez ve ranch sosa genellikle acı hardal ve cheddar sosu eşlik ediyor.

Fast-Food’ta sos savaşının galibi: Burger King

Fast-food zincirleri arasında sosları en çok beğenilen marka yüzde 62 ile Burger King oluyor. Popeyes ise yüzde 47 ile onu yakından takip ediyor. McDonald’s yüzde 27 ile üçüncü sırada yer alırken, KFC ve Arby’s gibi diğer fast-food zincirleri daha düşük oranlarda ter­cih ediliyor.

Pazarda rekabet çetin

Araştırma sonuçlarına göre sos pazarında en çok bilinen marka yüzde 84 ile Cal­ve oluyor. Onu yüzde 80 ile Tat takip ediyor. Heinz ve Pınar gibi diğer markalar da bilinirlikte yüzde 67 ve yüzde 63 oranlarıyla dikkat çekiyor. Bu sonuçlar, tü­keticilerin genellikle güvenilir ve tanınan markalara yöneldiğini gösteriyor.

Evde Calve, Tat ve Heinz kapışıyor

Eve alınan sos markalarında ise Calve yüzde 64 ile en sık tercih edilen marka. Tat yüzde 58 ile onu takip ederken, Heinz yüzde 49, Pınar ise yüzde 35 oranın­da tercih ediliyor. En sık satın alınan sos markalarında da Calve yüzde 46 ile yine başı çekiyor. Tat yüzde 35 ile ikinci sırada yer alırken, Heinz yüzde 34 ile en sık tercih edilen üçüncü marka oluyor. Bu da tüketicilerin bilinirliği yüksek olan markalara sadık kaldığını ve bu markaları sürekli olarak tercih ettiğini gösteriyor. Özellikle evde sürekli kullanılan soslar arasında markaya olan sa­dakat dikkat çekiyor.

Potansiyeli en yüksek marka: Heinz

Tamek, Pınar ve Heinz yakın seviyede bilinirliklere sahip olsalar da Heinz, bi­linirliği satın almaya dönüştürmede diğer markalara göre daha başarılı görü­nüyor. Benzer şekilde Calve ve Heinz, sadakat yaratma konusunda yüzde 70 seviyesini geçerek diğer markaları geride bırakıyor.

Araştırma, bilinirlik ile satın alma oranları açısından markalar arasında büyük farkların olduğunu gösteriyor. Calve ve Heinz, bilinirliği güçlü bir şekilde sa­tın almaya dönüştürebiliyorken, Tat ve Pınar gibi markalar bilinirlikte yüksek oranlara sahip olmalarına karşın, satın almada aynı başarıyı yakalayamıyor.

Marka bilinirliği satışa da yansıyor

Calve, yüzde 84 ile en bilinen sos markası. Bu yüksek bilinirlik eve alınan soslara da güçlü bir şekilde yansıyor. Calve, yüzde 64 oranında eve alınan sos markalarında zirveye yerleşirken en sık satın alınan marka kategorisinde de yüzde 46 ile liderliği elinde tutuyor. Bu, Calve’nin bilinirlikten satın almaya güçlü bir dönüşüm sağlayabildiğini gösteriyor. Tüketiciler marka­yı hem biliyor hem de güvenerek düzenli olarak tercih ediyor. Tat ise yüzde 80 bilinirlik oranıy­la en çok bilinen ikinci marka olmasına rağ­men, eve alınan satın alma oranında yüzde 58 ile biraz daha düşük bir seviyede yer alıyor. En sık satın alınanlar kategorisinde bu oran yüzde 35’e kadar düşüyor. Tat, bilinirliğini tüketiciye başarıyla tanıtmasına rağmen, evde düzenli sa­tın alma konusunda biraz daha geride kalıyor.

Sadakat seviyeleri değişiyor

Araştırmaya göre markalar arasındaki sadakat seviyeleri önemli ölçüde farklılık gösteriyor. Bazı markalar ilk satın almadan sonra tüketi­ciler tarafından düzenli olarak tercih edilirken, bazıları tüketici sepetinde daha az yer buluyor. Bu noktada Calve, yüzde 64 satın alma oranın­dan yüzde 46 en sık satın alma oranına dönü­şüyor. Satın alma yapan tüketicilerin önemli bir kısmı, Calve’yi düzenli olarak tercih etmeye devam ediyor. Calve’in yüksek sadakat oranı, markanın tüketicilerle güçlü bir bağ kurduğu­nu ve evde en çok kullanılan sos markalarından biri olduğunu ortaya koyuyor. Tat, yüzde 58 sa­tın alma oranından yüzde 35 en sık satın alma oranına dönüşüyor. Bu, bilinirliği yüksek olan Tat’ın, satın alan tüketicilerin bir kısmını dü­zenli kullanıcıya çevirmekte zorlandığını göste­riyor. Sadakat oranı yüksek olmasına rağmen, Calve kadar güçlü değil. Bu da Tat’ın tüketici­lerin radarında olduğunu ancak daha sık tercih edilen bir marka olma konusunda daha fazla çalışması gerektiğini ortaya koyuyor.

Marka sadakati denince Heinz

Heinz, yüzde 49 satın alma oranından yüzde 34 en sık satın alma oranına dönüşüyor. Bu da markanın tüketiciler arasında belirli bir sadakat oluştur­duğunu ortaya koyuyor. Satın alanların önemli bir kısmı, Heinz’ı düzenli olarak kullanmaya devam ediyor. Sadakat oranı dengeli bir performans sergileyen Heinz, tüketicilerin güvenini kazandığını ve düzenli tercih edi­len markalardan biri olduğunu kanıtlıyor.

Pınar, yüzde 35 satın alma oranından yüzde 20 en sık satın alma oranına düşüyor. Bu, markanın sadakat oranının diğer markalara göre daha düşük olduğunu gösteriyor. Tüketiciler Pınar’ı satın alsa da düzenli olarak tercih edenlerin sayısı az. Bu da markanın sadakat oluşturma konusunda zorlan­dığını ortaya koyuyor. Pınar, bilinirlik ve satın alma konusunda başarılı olsa da sadakat açısından daha fazla iyileştirme yapması gerekiyor.

Marka sadakati açısından bakıldığında, Calve ve Heinz gibi markalar tüke­ticileri ilk satın almadan sonra düzenli kullanıcıya çevirmekte başarılı. Tat, bilinirliği yüksek olmasına rağmen, sadakat açısından Calve ve Heinz’ın gerisinde kalıyor. Pınar ise sadakat oluşturma konusunda daha büyük zor­luklarla karşılaşıyor. Bu da tüketicilerin markalarla bağ kurma süreçlerinin farklı olduğunu ve bazı markaların bu bağı daha iyi inşa ettiğini gösteriyor.

Türkiye’nin ortak lezzeti ketçap

Türkiye genelinde fast-food tüketimi sırasında en sık tercih edilen sos yüz­de 62 oranla ketçap. Bölgesel dağılıma bakıldığında ise özellikle Kuzeydo­ğu Anadolu’da yüzde 72, Batı Anadolu’da yüzde 70 oranla tercih edildiği görülüyor. Doğu ve Batı Karadeniz, Batı Marmara ve İstanbul gibi büyük bölgelerde de ketçap hakim sos olarak öne çıkıyor. Ketçap’ın Türkiye gene­linde geniş bir hayran kitlesine sahip olması, markalar için bu sosun ürün yelpazesinde anahtar bir rol oynaması gerektiğini gösteriyor.

Batı Anadolu ve Batı Karadeniz’de mayonez rüzgarı

Mayonez genel olarak yüzde 46 oranında tercih edilen bir sos ancak böl­gesel farklılıklar oldukça belirgin. Batı Anadolu’da yüzde 59, Batı Karade­niz’de yüzde 63 oranında tercih edilirken, Doğu Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu gibi bölgelerde bu oranlar yüzde 30’lara kadar düşüyor. Mayone­zin özellikle batı bölgelerde daha yoğun tüketilmesi, markaların bölgesel hedefleme stratejilerini belirlerken dikkate alması gereken bir farklılık.

Sarımsaklı mayonez Akdeniz bölgesinde parlıyor

Sarımsaklı mayonez, Türkiye genelinde yüzde 25 ora­nında tüketiliyor ancak özellikle Akdeniz’de yüzde 32 ile öne çıkıyor. Doğu Marmara ve Ortadoğu Ana­dolu’da da yüzde 30 ile dikkat çeken bir tercih. Batı Karadeniz gibi bölgelerde ise sadece yüzde 11 oranında tercih ediliyor.

Ranch sos, bazı bölgelerde denense de favori olamıyor

Ranch sos yüzde 22 ile Türkiye genelinde popüler bir sos. Ancak bölgesel olarak büyük farklılıklar gösteri­yor. Ege’de yüzde 27 ile daha sık tüketilirken, İstan­bul’da yüzde 26 oranında tercih ediliyor. Ege bölgesin­de Türkiye ortalamasının üstünde beğenilen tek sosun ranch sos olması ise dikkat çekici. Buna karşın Orta Anadolu’da bu oran yüzde 8’e kadar düşüyor. Ranch sosun bölgesel denemelerle popülerleştiği ancak bazı bölgelerde henüz yaygın olmadığı görülüyor.

Ketçap gibi bazı soslar Türkiye genelinde ortak tercih olsa da mayonez, sarımsaklı mayonez, ranch ve bar­bekü sos gibi diğer soslar bölgesel olarak büyük değiş­kenlikler gösteriyor. Batı Anadolu’da yoğun tüketilen soslar doğu bölgelerinde daha az tercih ediliyor. Bu ne­denle, sos markaları bölgesel pazarlama stratejilerini geliştirirken bu farklılıkları göz önünde bulundurmalı ve tüketici alışkanlıklarına uygun ürün çeşitliliği sun­malı.