Facebook Paradoksu
Murat Erdör
Harvard’lı genç bir girişimcinin hayali olarak ilk adımı atılan Facebook’un bugün 2.1 milyar kullanıcısı bulunuyor. Mark Eliot Zuckerberg tarafından 2004 yılında kurulan Facebook, sosyal medya gibi bir kavramı gündelik hayatımızın içerisini dâhil etmeyi başardı. Facebook’un büyük işler başardığı aşikâr. Ancak günümüzde Facebook’un güncelliğini kaybettiğine yönelik tartışmalar da yaşanıyor. Bu noktada görüşler ikiye ayrılıyor. Bir taraf sosyal medya kullanım istatistiklerini işaret ederek bu durumu yalanlarken, diğer taraf ise yaşanan ve medyaya yansıyan olumsuz durumları öne sürüyor. Peki, Facebook gerçekten düşüşte mi?
Kısa bir yolculuk
Mark Zuckerberg tarafından 2004 yılında “The Facebook” olarak isimlendirilen Facebook, Harvard Üniversitesi’nde bulunan insanların birbirleri arasında iletişim kurmalarını kolaylaştırma amacıyla tasarlandı. Duvar özelliğinin eklenmesiyle birlikte 1 milyon kullanıcıya ulaşan The Facebook’un başındaki The ibaresi atılarak “Facebook” olarak yeniden adlandırıldı. Bu gelişmelerin ardından Zuckerberg ve ekibi fotoğraf yükleme servisini hizmete sundu ve Facebook 5.5 milyon kullanıcıya ulaştı. Daha sonra geliştirilen ve sürekli olarak yatırımlar yapılan Mobil Facebook ile birlikte artık sosyal medya diye bir kavramdan bahsetmeye başladık. 2006 yılında 12 milyon kullanıcısı bulunan Facebook bu rakamı yıllar içerisinde arttırmayı başardı.
Hayatımıza girmeyi başardı
Medya kavramına yeni bir soluk getiren Facebook, sosyal medya kavramını gündelik hayatın içerisine yerleştirmeyi başardı. Sosyal medyanın tarihine baktığımızda ilk olarak 2003 yılında LinkedIn kurulduğunu görüyoruz. Hemen ardından 2004 yılında sırasıyla MySpace ve Facebook kuruldu. Facebook ilk kurulan sosyal medya mecrası olmasa da bizleri sosyal medya ile tanıştıran ilk oluşum oldu.
Düşük maliyetli
Günümüzde özellikle de web sitelerindeki trafiği beslemek amacıyla sosyal medya mecraları üzerinden reklam harcamaları gerçekleştiriliyor. Bu noktada hedef kitleyi en iyi tanıyan ve diğer sosyal medya ağlarına göre daha iyi reklam algoritması bulunan Facebook öne çıkıyor. Ayrıca en fazla kullanıcısı olan sosyal medya mecrasının yanı sıra diğer mecralara oranla daha düşük maliyet avantajı sağlıyor. Bu durum Facebook’un güncelliğini kaybetmediğini savunanların en iyi materyalleri arasında sayılıyor.
Yapay zeka korkuttu
Facebook ile ilgili tartışmaların başlangıç noktası Facebook’un yapay zeka çalışmaları olarak gösteriliyor. Facebook mühendisleri tarafından tasarlanan Alice ve Bob adlı iki yapay zeka robotunun kendi iletişim dilini geliştirmeleri sonucunda robotların çalışması durduruldu. Olayın medyaya yansıması ve Elon Musk ile Mark Zuckerberg’in de karşı karşıya gelmesiyle birlikte, yapay zeka tartışmaları yeniden gündeme geldi. Bu durum Facebook’un imajına olumsuz yansıdı.
Çağın gücü
Dijital dönüşümün ve çağımızın gücü bilginin de etkisiyle Büyük Veri (Big Data) ve Veri Madenciliği kavramlarının yakın tarihte stratejik önem kazandığına şahit olduk. Facebook gibi 2.1 milyar nüfuslu sanal bir mecrada yer alan kişiye özgü, psikografik bilgilerin ise büyük veri madenciliği şirketlerinin gözünden kaçmadığını Cambridge Analytica skandalı ile öğrendik. Veri madenciliği, veri komisyonculuğu ve seçimler için stratejik iletişim kapsamında veri analizi yapan İngiltere merkezli siyasi danışma şirketi Cambridge Analytica, Facebook üzerinden 50 milyon kullanıcının verisine ulaştı ve bunu kullanıcılardan izinsiz bir şekilde ABD’deki seçim çalışmalarında kullandı. Dolayısıyla Facebook’un hizmet kullanım şartları ihlal edildi ve bu skandal dünya çapında büyük gündem yarattı.
Yasaklı bölge
Facebook’un gizlilik ihlali yapması ve Zuckerberg’in yargılanırken tüm suçlamaları kabul etmesi üzerine Facebook’un kurumsal itibarı çok büyük bir darbe aldı. Elon Musk ve Musk’ın şirketler grubu, Facebook hesaplarını kapatma kararı alınca bu durum giderek yaygınlaştı ve Facebook hesapları dünya çapında kapatılmaya başlandı. Bunun yanı sıra bu olumsuz olay Facebook’a para cezası olarak geri döndü ve hisselerde de kayıp yaşandı. Yakın geçmişte yaşanan bu olay ile Facebook’un düşüşe geçtiğini ifade edenlerin sayısı daha da artmaya başladı.
En büyük sosyal ağ
Günümüzde Facebook’un 2.1 milyar kullanıcısı bulunuyor. Kullanıcı sayısı bakımından en büyük sosyal medya mecrası olan Facebook’u 1.5 milyar kullanıcısı olan YouTube izliyor. Facebook en yakın takipçisine kullanıcı sayısı bakımından yarım milyar gibi büyük bir fark attığı görülüyor. Her ne kadar düşüşte olduğu ifade edilse de Facebook en büyük sosyal ağ olma özelliğini koruyor.
