Esnek Ve Dayanıklı Liderler

“Liderlere liderlik edenler” çağına girdik. Temel liderlik özellikleri aynı kalsa da yeni nesil liderlikte beş temel özellik öne çıkıyor. Marketing Türkiye olarak Deloitte Danışmanlık İnsan Yönetimi Hizmetleri Lideri Cem Sezgin ile “İşin Geleceğini” ararken doğal olarak “Geleceğin Liderlerini” sorgularken bulduk kendimizi. Yönetim yaklaşımlarıyla “Kapsayıcı Liderlik, Esnek ve Dayanıklı Liderlik, Sosyal Liderlik, Hümanist ve Dijital Liderlik, Senfonik Liderlik” tanımlarına ulaştık, bununla da yetinmedik, bu tanımların yoğunlaştığı liderleri öne çıkardık. Birikimlerini bizimle paylaşan liderlere teşekkür ederiz.

Bu özellikler nasıl belirlendi? Liderleri nasıl seçtik?

Beş temel özelliği belirlerken bize ilham veren farklı kaynaklardan beslendik. Global resimle Türkiye’ye has renkleri; mega trendlerle sahaya yansıyan pratikleri harmanladık. Öncelikle 11 senedir yayınlanan Deloitte Global İnsan Kaynakları Trendleri Raporlarının 2015 sonrası dönemde liderlik ekseninde mercek altına aldığı başlıkları derinlemesine inceledik. Bilhassa son bir buçuk yılda COVID-19 ile birlikte liderlerin dönüşümüne dair gerçekleştirilmiş Deloitte Global ve Deloitte Türkiye analizlerinden faydalandık. Marketing Türkiye’nin 2020’den bu yana birçok farklı lidere dokunarak gerçekleştirdiği çalışmalarda elde ettiği bilgileri değerlendirdik. Ayrıca BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları; Dünya Ekonomik Forumu gibi farklı kaynaklardan beslendik. Böylelikle “Yeni Nesil Lider”e dönüşme yolculuğunun şifrelerini belirlemiş olduk.
“Yeni Nesil Lider”in beş temel özelliğini detaylı bir şekilde tariflemiş olsak da biliyoruz ki bu tanımlar ülkemizdeki iş insanları ve onların gerçek hikayeleriyle bir araya geldiklerinde daha anlamlı olacaklar. Bu da bizi çalışmamızın ikinci fazı olan, “ilham veren örnekler” bulmaya yönlendirdi. Dolayısıyla Türkiye’deki şirketlerin beş liderlik özelliği yansıtacak nitelikteki başarılarını ve bu başarılara imza atan liderlerin neleri farklı yaptıklarını ve farklı neler yaptıklarını araştırdık. Nihayetinde belki bu beş özellikten birçoğuna birden sahip olsalar da liderlerin özellikle son dönemlerde başardıklarıyla beşi arasında hangi temel özelliklerinin daha ağır bastığını belirledik ve bu noktada, hikayelerini bir de onlardan dinledik. Kuşkusuz bizimkisi sayısız başarılı ve örnek liderlerden sadece bir seçki sunmak. Ancak güzel bir başlangıç olduğunu düşünüyoruz. Gelin hem yeni nesil liderlik tanımlarına hem de bu tanımlara Türkiye’de başarıyla hayat veren Türk ekonomisinin ilham veren liderlerinin yönetim anlayışlarına hep birlikte bakalım.

Belirsizlik ve risk artık her zamankinden daha fazla. Benzer şekilde seçenekler ve fırsatlar da… Ve değişimler daha sık, daha ani, daha sert ve daha umulmadık yönde gerçekleşiyor. Üstelik birçok şey liderlerin kontrol alanı dışında. Tüm bu resim, geçmişte bizleri başarıya götürmüş taktiklerin, davranış kalıplarının ve öğretilerin belki bu yeni gerçeklikle mücadelede sanıldığı kadar işlevsel olamayacağını gösteriyor. COVID-19, bu gerçekliği göğüsleyebilme adına başarılı bir sınav veren liderlerin pozitif yönde ayrıştığı bir dönemin fitilini ateşledi. Aslında geleceğin liderlerinden en büyük beklentilerden biri, farklı eksenlerde uyumluluk becerisi ortaya koyabilmeleri olacak. Bu uyumluluk üç ana eksende kendini gösterecek: 1) Bilişsel Uyumluluk ekseni, yani “farklı düşünebilmek”, 2) Davranışsal Uyumluluk ekseni, yani “farklı davranabilmek” ve 3) Duygusal Uyumluluk ekseni, yani “farklı tepki verebilmek”. Son yaşanan olağanüstü gelişmelere olan yaklaşımlarda, böyle bir uyum sağlayamayan liderler gördük. Ezber bozmakta zorlandılar, farklı fikir ve önerilere kayıtsız kaldılar. Etraflarında olan biten tüm gelişmeleri tehdit olarak algıladılar, olasılıklar ve alternatifler üzerine kafa yormaksızın; “bekle gör” yaklaşımını benimsediler.

Esnek ve Dayanıklı Lider’in özellikleri

Olağandışı ve en zorlu koşullarda bile odağını kaybetmeden çözüme konsantre olan,
Yaratıcı, yeni fikirler üreten ve kurum içinde bu tarz davranışları destekleyen,
Kolay demoralize ve panik olmayan, sakin, olumlu ve dengeli bir yaklaşım sergileyen,
Kontrolü dışındakiler dahil, olaylara sadece risk değil; fırsat penceresinden de bakabilen,
Endişelerini ve streslerini içeride ve dışarıda fazla yansıtmadan hareket eden,
Yeri geldiğinde hızlı karar ve aksiyon alabilen,
Yeniliklere ve değişime açık, kalıpların ve konfor alanının dışına çıkabilen,
Senaryo bazlı planlama yapan ve çalışan; yeri geldiğinde senaryolarını da en baştan kurgulayan…

Problemleri daha oluşmadan önlüyoruz

Schneider Electric bünyesinde finans, bilgi teknolojilerinin yanı sıra şirket satın alımları ve entegrasyonlarında farklı görevler aldım. Dolayısıyla bir lider için şirketini en kılcal damarlarına kadar tanımanın önemli olduğuna inanıyorum. Özellikle genç neslin fikirlerini çok önemsiyorum. Bu amaçla sounding board adını verdiğimiz çeşitli departmanlardaki arkadaşlarımdan oluşan ve yönetim kurulumuza güncel projeler hakkında görüş bildiren, proje üreten bir ekibimiz var. Ayrıca yine benzer amaçla oluşturduğumuz komitelerimiz var.
Organizasyonumuz çevik, böylelikle yeniliklere ve olağandışı değişikliklere çabuk uyum sağlayabiliyoruz. Kriz dönemlerinde çabuk karar alıp, hemen aksiyona geçebiliyoruz. Pandemi döneminde dijitalleşme süreçlerimize hız verdik. Hem şirket içinde hem de dışında pek çok projeyi hayata geçirdik. Ataşehir Genel Merkezimizi hızlı bir şekilde renove ederek pandeminin getirdiği şartlara hazır hale getirdik. Ofisimizi dijital araçlarla sağlık ve güvenlik kurallarına uygun olarak yeniden düzenledik. Çalışanlarımızın sağlığı ve güvenliği her zaman en önemli önceliğimiz. Ayrıca dijital eğitimlerle özellikle yeni şartlara kısa bir sürede hazır hâle gelmelerini sağladık. Diğer yandan uzaktan erişim ve izleme teknolojileriyle müşterilerimize 7/24 servis sürekliliği sağladık. Operasyonlarındaki problemleri daha oluşmadan önce, önleyici bakımla engelleyebiliyoruz.
Diğer yandan pandemi bize sürdürülebilir bir dünyanın ne kadar önemli olduğunu hatırlattı. Özellikle iklim değişikliğiyle ilgili yerel taahhütlerimizi hızlıca hayata geçirmeyi istiyoruz. Eğitim ve kadınlarımızın güçlendirilmesi de diğer aksiyonlarımız arasında yer alıyor.

En kötüsüne hazırlanıp mutlu olmaya odaklanıyorum

Kendimi bir stoacı (stoic) olarak görüyorum. Dolayısıyla her zaman, her an en kötüsü için kendimi hazırlayıp, her halükârda işin sonunda mutlu olmaya odaklanıyorum. Bu, iş hayatında potansiyel olumsuz yollar ve süreçleri kafamda “olumluya çevirme” yönünde bana destek oluyor. Olumsuz bir durumda genellikle şaşırmıyor ve yedek planlarım hazır şekilde bekliyorum. Stoisizm kendinize seçebileceğiniz bir “yol” mudur bilmiyorum ama ben iş hayatında çok faydasını görüyorum.
Gelişime açık, uyumlu, farklı fikirlere kıymet veren ve ekip olmanın önemini çok iyi bilen biriyim. Gündemi çok yakından takip ederim, iyi bir gözlemciyim diyebilirim. Yaptığım gözlemleri iyi analiz etmeye çalışır ve sonuçlarını ekibimle paylaşırım. Bu şekilde alacağımız aksiyonlarımızı ekibimizle birlikte değerlendiririz. Kahve Dünyası’nda da farklı bakış açılarına ve yetkinliklere sahip çok iyi bir ekibimiz var. Bu da bize her alanda çeviklik ve esneklik kazandırıyor. Çevik dönüşüm kavramını her alanda yaşadığımız bir dönemdeyiz. Çevik liderlik ve çevik organizasyon yapıları günümüz için bir lüks değil aksine yeni normalimiz.
Tüm bu aksiyonlarımızın temelinde de bu ülkede doğmuş ve bu ülkede yatırımlarına devam eden bir marka olarak hem paydaşlarımıza hem de misafirlerimize moral ve umut aşılayarak, üstümüze düşen sorumluluğu yerine getirme misyonumuz vardı. Misafirlerimizle güçlü bir gönül bağımız var. Uzakta olsak da kalplerimiz bir… Bu da yeni projeler, yeni hizmet ve ürünler hayata geçirmemizde en büyük motivasyon kaynağımız. Bu sebeple tüm Kahve Dünyası severlere sizin aracılığınızla da teşekkür etmek isterim.

Uzağa gitmek istiyorsan birlikte git!

Liderlik zamanla birlikte dönüşen, birçok özellik sıralanarak tanımlanabilecek bir kavram. Benim için liderliği tanımlayan en önemli faktörlerden biri ekip olabilmektir. Güzel bir söz vardır, “Hızlı gitmek istiyorsan yalnız git, uzağa gitmek istiyorsan birlikte git.” Bu durumda ekiple “bir” olan, “biz” olan bir liderlik anlayışını; dinleyen ve bağ kuran, ekip içi bilgi alışverişini önemseyen bir anlayış benimsiyorum.
Pandemi öncesi Türkiye çapında yüz yüze buluştuğumuz, pandemi miladıyla birlikte online yayın platformları üzerinden daha da sık birlikte olduğumuz her kademeden ekipdaşıma kapım her zaman açıktır. Ayrıca, zamanın ruhuna uyumlanmak için değişim liderliği yapmak, yani değişime öncülük etmek ve geleceğin kokusunu alabilmek de büyük öneme sahip… ✓ Beklenmedik anda etki gücü yüksek bir makro etken olarak karşımıza çıkan Covid-19 salgını, pek çok konuda ezberleri bozarken, kendi gündemini ve dinamiklerini de beraberinde getirdi. Kurumların kontrolü dışında gelişen makro etkenler söz konusu olduğunda, hedeflerin tamamen veya kısmen gözden geçirilmesi ve bu doğrultuda planlarda değişikliğe gidilmesi kaçınılmaz olur.
Pandemi ile karşılaştığımızda insanlığın tarih boyunca tüm büyük zorlukların üstesinden nasıl geldiğini düşündüm. Karşı karşıya olduğumuz bu zorluğu geride bırakmamız da yine ve sadece “kararlılık, dayanışma ve akılcı mücadele” ile mümkün olabilirdi. İnsanlığın yapıcı ilerlemesinin itici gücü olan bu üçlü formül ile hep birlikte yola koyulduk. Otokoç Otomotiv olarak 90 yılı aşkın tecrübemizle sürekliliği sağlamanın formüllerini iyi biliyor ve makro hedeflerimizi hep göz önünde tutuyoruz.

Yol haritanızı uygulayamadığınız durumlar olabiliyor

Güçlü bir lider olabilmek için yol haritanızın net bir şekilde belirlenmiş olması gerekir. Ancak içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde ‘esnek ve dayanıklı’ olmanın önemini bir kez daha gördük. Bu gibi dönemlerde yol haritanızı uygulayamadığınız durumlarla karşı karşıya kalabiliyorsunuz ve esnek olup kısa vadede en iyi sonucu alacak kararlar vermeniz gerekiyor. Aynı zamanda kendinizi ve ekiplerinizi motive eden, kararlı, pozitif bakış açıları sunan, tutkulu ve heyecanlı bir duruş sergilemeniz gerekiyor. Bu kadar stresin ve belirsizliğin yüksek olduğu bir dönemde bu duruşu sergileyebilmek ve doğru kararlar verebilmek için dayanıklılığınızın da gerçekten yüksek olması gerekiyor.
Pandemi sürecinin en çok zarar verdiği sektörlerin başında tartışmasız turizm geliyor. Bu süreçte esnek ve dayanıklılık anlayışıyla birlikte ekiplerimizle beraber çabuk ve doğru kararlar vererek süreci en başarılı şekilde yönettiğimizi düşünüyorum.
2020 Mart ayının ikinci yarısında o güne kadar yaptığımız erken rezervasyon dahil bütün satışlarımıza iptal ve iade talebi geldi. Ödemeler şirketimizde değil, başta oteller olmak üzere tedarikçilerimizde bulunuyordu. Bu rakamı 9 haneli olarak tarif edebilirim. Ancak aldığımız doğru kararlar sonucunda ve günlük başarılı yönetim tarzımızla bu süreci bütün misafirlerimize karşı iade yükümlülüklerimizi yerine getirerek, hiçbir tedarikçimizle hukuki bir süreç yaşamadan atlattık.
Pandemi döneminde misafirlerimizle ve çalışanlarımızla her zamankinden daha yakın olduk. Sektörü ve misafir beklentilerini çok iyi analiz ederek 2021 erken rezervasyonu adına bence Türkiye’nin en başarılı kampanyasını çıktık. Aynı zamanda geleceğe hazır olmak adına teknoloji ve çalışan memnuniyeti başta olmak üzere tüm yatırımlarımıza da hızlı bir şekilde devam ettik ve edeceğiz.