Devletler aşı promosyonunda sınır tanımıyor!
Covid-19 aşısı konusunda çekimser olanların sayısı arttıkça, ülkeler vatandaşları aşıya teşvik etmek için yeni yollar aramaya başladı. Aşı olanlara piyango çekilişine katılma hakkı sunandan donut ısmarlayanına kadar pek çok ülke, kendi yaratıcı ikna yöntemlerini birer birer denemeye devam ediyor.
Uzun zamandır Covid-19’a karşı verilen mücadele, 2020 sonunda aşının bulunmasıyla birlikte yeni bir boyut kazandı. Şimdi, vatandaşlarına bağışıklık kazandırıp yeniden normalleşme sürecine girmek için can atan ülkeler hızlı bir şekilde aşılama çalışmaları yürütmekte. Verilere göre, 26 Temmuz dolayısıyla dünya nüfusunun yüzde 27,1’i en az bir doz aşı oldu ve toplamda 3,86 milyar doz aşı uygulaması gerçekleşti.
Bununla birlikte, aşı karşıtı pek çok grup, aşı olmamak için direnirken, bu konuda çekimser veya belki de sadece üşengeç olanlar biraz teşvike ihtiyaç duyuyor. Hal böyle olunca, dünyanın farklı yerlerinde hükümetler, vatandaşlarını ikna etmek için birbirinden ilginç teşvik politikaları uygulamaya başladı.
Amerika Birleşik Devletleri aşı teşvikleri
Çoğunlukla Moderna, Pfizer-BioNTech ve Johnson & Johnson’s aşılarının yaygın olduğu Amerika Birleşik Devletleri, aşı bulunduğu andan itibaren çok ciddi aşı kampanyaları yürüten ülkelerden biri oldu. Öyle ki, nüfusunun yaklaşık yüzde 56’sının aşılandığı ülke en yüksek aşılanma oranlarından birine sahip. Tabii, rakamlar Amerika’da da aşı karşıtı kimselerin olmadığını söylemiyor. Özellikle son dönemlerde aşı karşıtı protestolara tanıklık eden ülke, vatandaşlarını ikna etmek için çeşitli yollara başvuruyor.
Örnek vermek gerekirse, New Jersey eyaleti, “Aşı olanlara bedava bira” kampanyası başlatarak halkı aşı olmaya ve birer bira içmeye davet etti. Kampanyayı Twitter’dan duyuran New Jersey Valisi Phil Murphy, anlaşmalı mekanların bir listesini bile yayınladı.
Aşı ile kazanılan çekiliş hakları
Batı Virginia Eyalet Valisi Jim Justice ise insanları aşı olmaya teşvik etmenin yolunu piyango düzenlemekte buldu. Köpeği Babydog ile eyaleti baştan sona dolaşan vali, aşı olanların katılabildiği “Do it for Babydog: Save a life, Change your life” piyangosuyla 1 milyon dolar dağıttı. Yaptığı açıklamada gençlerin aşının önemini yeterince fark edemediğini dile getiren Vali Justice, 16-35 yaş arasındaki kişilere aşı olmaları durumunda 100 dolar tasarruf bonosu verileceğini de duyurdu.
New York Valisi Andrew Cuomo ise, aşı olanlar için “Vax And Scratch” adlı bir çekilişle, kazanan kişiye en yüksek 5 milyon dolar olmak üzere sıralamaya göre para dağıtacak. Benzer şekilde Ohio, Colorado ve Oregon gibi eyaletler de farklı çeşitli çekilişler ile vatandaşlarını teşvik etme çalışmaları yürütüyor.
Aşı olana bedava donut
Amerika’da bir başka teşvik kampanyası ise dev tatlı zinciri Krispy Kreme’den geldi: Donutları ile ünlü firma, aşı olanlar için glazür kaplamalı donut çeşidinden ücretsiz ikram edeceğini açıkladı. Ayrıca firma, aşı sırası gelmeyenler için kampanyayı 2022’ye kadar sürdüreceklerinin güvencesini de verdi. Yani, aşı olanlar her türlü ücretsiz donutlarından kesinlikle mahrum bırakılmayacaklar.
“Bizi merak etmeyin. Her zaman daha çok donut yapabiliriz. Ne kadar çok bedava verirsek o kadar mutlu oluruz. Çünkü bu hepimizin isteği hayatın normale dönmesine daha çok yaklaştığımız anlamına gelir.”
Krispy Kreme
ABD’de Krispy Kreme dışında bazı başka firmalar da cheesecake, dondurma gibi farklı yiyecekleri aşı olanlara ücretsiz bir şekilde sağlıyor.
Aşı olmaya gitmek konusunda bahanelerin önünü kesmek için ise ABD, vatandaşlarına çocuk bakıcısı ayarlamaya bile hazır olduğunu gösterdi. Çocuk bakıcısı firmalarıyla anlaşan hükümet, aşıya giden ebeveynlere ücretsiz bakıcı çağırabileceklerini açıkladı.
Flört uygulamalarında “aşı rozeti”
Flört ve tanışma uygulamaları zaten sosyalleşmenin yeni yöntemlerinden biri olarak ortaya çıkmaktaydı, ancak pandemi ile birlikte insanların hayatında sağlam bir köşeye yerleşmeyi başardı. ABD de, flört ve arkadaşlık uygulaması kullanıcılarına, aşı olduklarında özel bir “aşı rozeti” alma şansı sunuyor. Profile eklenen bu rozet sayesinde, diğer tüm kullanıcılar sizin aşılanmış odluğunu anlayabiliyor ve bu platformlara özel fırsatlara erişebiliyorsunuz. ABD bu konuda Tinder, Hinge ve Bumble dahil olmak üzere birçok önde gelen tanışma platformuyla ortaklık yapıyor.
Aşı olanlara bedava esrar
Washington eyaleti ise bir çok habere konu olan bir teşvik ile, aşı yaptıran yetişkinlere yasal işletmelerden ücretsiz esrar almalarına izin vereceğini açıkladı. Eyaletin İçki ve Esrar Kurulu (LCB) tarafından yapılan açıklamada, 21 yaş ve üzerindeki aşılanan yetişkinlerin ibraz belgeleriyle birlikte gittikleri lisanslı kenevir perakendecilerinden önceden sarılmış tek kullanımlık esrarı alabileceklerini açıkladı.
Esrar promosyonu sunan tek eyalet Washington değil. Geçtiğimiz ay Arizona’da bir klinik de benzer bir kampanya düzenleyerek aşı olan 21 yaş ve üstü Arizonalılara ücretsiz esrar sağladı.
İsrail’in aşı teşvikleri
Yaklaşık 9 milyon nüfusa sahip olan İsrail, büyük bir aşı kampanyası başlatarak nüfusunun yüzde 65’inin kısa zamanda aşılanmasını sağladı. Aşılamada çoğunlukla Pfizer- BioNTech aşısını kullanan ülke, hem halkın güvenliği açısından hem de aşı hakkında dünyaya bilgi sağlama konusunda dikkate değer çalışmalar yürüttü.
Örnek vermek gerekirse, İsrail, aşı olanlara “dijital aşı kartı” denilen bir kart tanımlayarak tüm etkinlik ve mekanlara giriş için aşı şartı koşmaya başladı. Dijital aşı kartı olmayanların hiçbir yere girememesine sebep olan bu uygulama ülke genelinde tartışmalara sebep olsa da pek çokları normalleşmek için bunun gerekli olduğunu savunuyor. Aşı olmak ülkede gönüllülük esasıyla işlese de aşı olmayanlar okula gidememe, mekanlara ve etkinliklere katılamama gibi kısıtlamalarla karşılaşıyor. Yalnızca aşı olanların konser ve tiyatro gibi kapalı mekânlardaki etkinliklere katılımına izin verildi.
Ayrıca, Tel Aviv Belediyesi, gençleri aşıya teşvik için barların bulunduğu bir sokağa mobil aşı merkezi kurarak aşı olanlara ücretsiz olarak içki içme ve sosyalleşme fırsatı sundu.
İsrail’de de aşı olanlara özel çekilişler var
Kudüs Belediye Başkanı Moshe Leon, aşı olan gençler için bir ödül programı başlattı. Belediye, 11. ve 12. sınıf öğrencileri için bir “aşı yarışması” ilan ederek kazanan okullara kültürel etkinlikler için ücretsiz bilet ve yaklaşık 5.000 futbol maçı bileti verdi.
Doğu Kudüs’te de ebeveynleri ile aşı için gelen gençlere bilgisayar da dahil olmak üzere çeşitli hediyelerin verileceği çekilişler düzenleniyor.
İsrail’in sert caydırma politikaları tepki topluyor
İsrail sadece teşvikleri değil, ileri sürdüğü caydırma politikalarıyla da gündeme sıklıkla geliyor. Aşı yaptırmayanların belediye hizmetlerinden mahrum bırakılıp çocuklarının eğitim alamayacağını belirten Lod Belediye Başkanı Yair Revivo, birçok uzmandan ve İsrail Adalet Bakanlığı’ndan tepki topladı. Bu gibi konularda bir yasa bulunmaması sebebiyle bu yaptırımların uygulanamayacağını belirten hukukçular, bunun ayrıca ciddi bir ayrımcılık yarattığını da söyledi.
Benzer şekilde, aşı olmayı reddeden öğretmenlerin belediyenin eğitim kurumlarında eğitim veremeyeceğini belirten Yavne belediye başkanı da çevreden tepki toplayan diğer isim oldu.
Türkiye’de aşı olana indirimli tatil fırsatı
Türkiye’de çeşitli belediyeler de vatandaşları aşıya teşvik etmek için promosyonlara başvurmaya başladı. Özellikle aşılamanın düşük olduğu bölgeler bunu değiştirmek için harekete geçmiş durumda.
Genç nüfusun fazla olduğu Şanlıurfa’da, aşılamayı arttırmak için aşı yaptıran 18-25 yaş arası gençlere kura ile tablet ve bisiklet gibi çeşitli hediyeler verilecek. Şanlıurfa Valisi Abdullah Erin, “81 il içerisinde şu anda aşılama oranında sondan ikinciyiz, bizim önümüzde bir il var ama bu şekilde devam edersek sondan birinciliği alacağız. Bu da Şanlıurfa’ya yakışmıyor. 18 yaş üstündeki bütün Şanlıurfalı kardeşlerimize bir kez daha çağrımızı yeniliyoruz, hep birlikte sorumlu davranalım, aşılarımızı yapalım” dedi.
Aşı promosyonuna başlayan bir diğer ilimiz Trabzon aşı olanlara konaklama indirimi sağlayacağını duyurdu. Vatandaşın ve esnafın yeniden kapanma dönemine girmek istemediğini belirten İl Sağlık Müdürü Hakan Usta, hızlı bir şekilde aşılamayı artırarak mavi bölgede yer almayı amaçladıklarını açıkladı. Şu an Trabzon genelinde uygulanan yaklaşık 730 bin doz aşının yalnızca 275 bin civarı ikinci doz aşı olanlara uygulandı. Aşısını tamamlayanların sayısını artırmak amacıyla, “Aşıyı tamamla indirimi yakala” sloganıyla yola çıkan Trabzon Turizm İşletmecileri ve Seyahat Acenteleri Derneği (TİSAD), birinci ve ikinci doz aşısını yaptıran vatandaşlara konaklama konusunda belli bir oranda indirim uygulayacak.
Hangi ülke, nasıl bir teşvik sunuyor?
Her ülkenin kendine özgü bir kültürü olduğu gibi aşı için kendine özgü ikna yöntemleri var. Büyük oranda sunulan hediyeler birtakım çekilişlere ya da kültürel aktivitelere katılma imkanı olsa da oldukça farklı teklifler de mevcut.
Örneğin, Endonezya ve Tayland, aşı olanlara diğer ülkelerin sunmadığı bir hediye sunuyor. Diğer ülkeler halkını aşıya ikna etmek için para, çekiliş gibi aktiviteler yaparken Endonezya’da yetkililer halka canlı tavuk veriyor. Benzer şekilde, Tayland ise aşı olanların katılabileceği bir inek çekilişi gerçekleştiriyor.
Avrupa Birliği ülkesi olan Hollanda ise aşı teşviki için Endonezya ve Tayland’la benzer şekilde, geleneksel bir yöntem kullanıyor. Daha fazla aşılama yapılması için Hollanda genelindeki aşı merkezlerinde paket paket ringa balığı dağıtılıyor.
Diğer ülkelere göre az sayıda vaka/ölüm oranına sahip Yunanistan ise aşı olan 26 yaş altı gençlere, turizm ve eğlence sektörlerindeki faaliyetlerde kullanabilecekleri 150 euro değerinde dijital hediye çeki veriyor. Aynı şekilde, Sırbistan’da da Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic, en az bir doz aşı olan 16 yaşından büyük vatandaşlarına 3 bin dinar (yaklaşık 250 TL) hediye edeceklerini açıkladı.
Hong Kong hükümeti ise aşı olanların katıldığı çekilişleri destekliyor. Bölgede bazı iş verenler, aşı olan çalışanlarına ücretli izin verirken kimisi çekilişle 1,4 milyon dolarlık daire, alışveriş çekleri, spor salonu paketleri ve uçak bileti hediye ediyor.
Pandemiyi ağır bir şekilde geçiren Hindistan’ın Rajkot kentinde ise aşı olanlara lokal restoranlarda indirim yapılıyor. Ayrıca, kadınlara hızma tarzı aksesuarlar, erkeklere ise el blenderı veriliyor. Hindistan’ın Kuzey Delhi Belediyesi ise aşı olanlara yüzde 5’lik vergi iadesi yapıyor.
“Delta Varyantı korkusu aşılanma isteğini arttırıyor” yazısını okumak için tıklayın!
