Bir bardak tutku: Türkiye’de 7’den 70’e herkes onun peşinde!
Kahvaltının da iki lafın belini kırdığımız dost sohbetlerinin de en kırmızı, en lezzetli eşlikçisi çay! Duman tütüyor, bardaklar doluyor ve bir araya geliyoruz, üstelik tüketim sıklığımızla da global araştırmalarda hep zirvede yer alıyoruz. Marketing Türkiye için XSIGHTS’ın gerçekleştirdiği kapsamlı araştırma da Türkiye’nin bitmek tükenmek bilmeyen çay tutkusunu gözler önüne sererken, günün çay vaktinden çayın eşlikçilerine, en sevilen markalardan tüketici beklentilerine kadar pek çok noktaya ışık tutuyor…
Kutuplaşmanın giderek arttığı, neredeyse her konuda bıçakla kesilmiş gibi ortadan ikiye ayrıldığımız şu günlerde, söz konusu çay olunca kelimenin tam anlamıyla 7’den 70’e her sınıftan birleşiyor, bir oluyoruz çay yolunda.
Marketing Türkiye adına XSIGHTS’ın gerçekleştirdiği “Çay Tüketim Alışkanlıkları” araştırması gösteriyor ki toplumun yüzde 92’si her gün çay içiyor! Üstelik bunu 1-2 bardakla sınırlayanların oranı yüzde 13’te kalırken, yüzde 34’ü 7 bardak ve üzeri çay tükettiğini vurguluyor…
İçleri ısıtan çay, rekabeti yoğun bir pazar da yaratıyor… Eğer sizin de çaylarınız hazırsa buyurun araştırmanın öne çıkan sonuçlarına!
Çaysız günümüz yok
Toplum olarak çaya olan tutkumuz henüz araştırmanın ilk sorusunda kendini gösteriyor ve katılımcıların yüzde 92’si her gün düzenli olarak çay içtiğini belirtiyor. Z kuşağı nispeten çaya mesafeli gözükse de yine de yüzde 77’si her gün çay içtiğini ifade ediyor. Bu oran tüm yaş gruplarında en düşük oran olarak verilere yansıyor.
Kadınlar şekeri bıraktı…
Katılımcıların neredeyse yarısı (yüzde 48) orta dem çay tercih ettiğini belirtiyor. Demli sevenlerin oranı yüzde 35 ve açık sevenlerin oranı yüzde 17 olarak verilere yansıyor. 45 yaş üstü grubunun demli çay tercihi istatistiksel olarak da öne çıkarken; 18-24 yaş aralığının tercihinin ise yüzde 51’i ile açık çaydan yana olduğu görülüyor.
Çayın demi kadar şekerli ya da şekersiz içilmesi de elbette lezzet noktasında büyük bir değişken. 10 kişiden neredeyse 6’sının çay bardağında kaşık bulunmuyor. Ancak tam da bu noktada cinsiyet kırılımında radikal bir fark ortaya çıkıyor. Erkeklerin yüzde 58’i çayını şekerli içerken bu oran kadınlarda yalnızca yüzde 28’de kalıyor….
Kahvaltıdan akşam yemeğine kadar en az 7 bardak
Araştırmanın sonuçlarına göre her iki kişiden biri günün ilk çayını sabah saatlerinde içiyor. Öğleden sonra çay içenlerin oranı ise yüzde 26. Çayı akşam tüketmeyi tercih edenlerin oranı ise yüzde 17. Günlük ortalama ne kadar çay tükettikleri sorulduğunda, katılımcıların yüzde 34’ü 7 bardaktan fazla çay içtiği belirtirken; yüzde 30’u 5-6 bardak ve yüzde 22’si 3-4 bardak çay içtiklerini ifade ediyor.
Erkek katılımcıların gün içerisinde 7 bardak ve üzeri içme oranı yüzde 48 ile kadınlardan (yüzde 21) anlamlı olarak yüksek çıkarken; 1-2 bardak içenlerin oranında da kadınlar yüzde 22 ile erkeklerden (yüzde 4) çok daha yüksek.
İnce bel sevdamız bitmiyor!
Katılımcıların yüzde 44’ü çayını ince belli bardakta içmeyi sevdiğini belirtiyor. Fincan veya kupa tercihi yapanların oranı ise yüzde 32 olarak verilere yansıyor. Kağıt bardak tercihi yüzde 3’te kalırken, plastik bardak tercihinde bulunan katılımcı olmadığı görülüyor. A-B SES grubunun yüzde 58’i fincan veya kupa tercihinde bulunarak diğer gruplardan ayrışırken, bu grupta yüzde 15 ile ince belli bardak tercihinin de anlamlı olarak düşük olduğu gözlemleniyor.
Çayın en güzel eşlikçisi kahvaltı
Katılımcıların çayla beraber tüketmeyi en çok sevdiği yiyeceklerin başında yüzde 72 ile kahvaltı geliyor. Simit yüzde 59 ve poğaça yüzde 54 ile onu takip ediyor.
18-24 yaş grubunda simit tercihi yüzde 91 ile diğer yaş gruplarından anlamlı olarak daha yüksek. Çay-simit ikilisini en az tercih eden grup ise 45+ oluyor.
Çay denince Çaykur
Katılımcıların yanıtları doğrultusunda zihin payı en yüksek 3 çay markası Çaykur (yüzde 39), Lipton (yüzde 26) ve Doğuş Çay olarak sıralanıyor.
İlk akla gelen markalara diğer markaların da eklenmesi ile elde edilen toplam bilinirlik yüzdelerinde ise zirve sıralaması yine değişmezken ilk sırada yüzde 97 ile Çaykur ikinci sırada yüzde 84 ile Lipton ve üçüncü sırada yüzde 79 ile Doğuş Çay geliyor.
Z Kuşağının tercihi Lipton
Katılımcıların tüketmeyi tercih ettikleri çay markalarının başında yüzde 51’le Çaykur gelirken; Lipton yüzde 34’le ikinci, Doğuş Çay ise yüzde 28’le üçüncü sırada geliyor. Lipton markasının 18-24 yaş aralığının en çok tükettiği marka olduğu görülürken, Çaykur diğer tüm yaş gruplarında ilk sırada yer alıyor.
Söz konusu çaysa “kalite”, “fiyat” bariyerini aşıyor
İçinde bulunduğumuz ekonomik kriz nedeniyle pek çok araştırmada ürün fiyatı kalitenin önüne geçiyor. Ancak mesele çay olduğunda yüzde 43 için ilk ve en önemli kriter kalite oluyor. Her 10 kişiden 3’ü için fiyat öne çıkarken yüzde 17 içinse “marka” en dikkat edilen özellik oluyor.
Aylık çay masrafımız 446 TL
Katılımcıların yüzde 38’i hane için yaptıkları çay alışverişinin aylık ortalamasının 101-200 TL arasında olduğunu belirtirken yüzde 35’i 201-300 TL bandında harcama yaptığını ifade ediyor. Hane alışverişinde aylık çay alışverişi ortalaması ise 291 TL olarak verilere yansıyor.
Her 4 kişiden birinin dışarıdaki çay masrafı 101-200 TL aralığında kalırken, her 10 kişiden 1’i ise 201-300 TL aralığında harcama yaptığını belirtiyor.
Bitki çaylarında sağlık var
Araştırma, bitki çaylarının tüketiciye kendini sevdirme konusunda daha çok yolu olduğunu gösteriyor. Zira çalışmaya göre katılımcıların yüzde 75’i bitki çaylarını sevmediğini ifade ediyor. Cinsiyet kırılımında yine radikal bir fark burada dikkat çekiyor. Neredeyse her iki kadından biri bitki çaylarını sevdiğini belirtirken, bu oran erkeklerde sadece yüzde 9’da kalıyor.
Bitki çayı tüketme sıklığına bakıldığında “hiç tüketmiyorum” yanıtı yüzde 58 ile ilk sırada yer alırken onu, haftada bir kez (yüzde 14) ve ayda bir kez (yüzde 11) yanıtları takip ediyor.
Bitki çayı tüketim motivasyonlarına bakıldığında ise “iyi olma hali” neredeyse tüm yanıtlarda kendini gösteriyor. Hastalanma ve kendini kötü hissetme yüzde 47 ile bitki çayı tüketme sebeplerinin başında geliyor.
Vazgeçilmez bitki çayı nane-limon
Bitki çayı içen katılımcıların ilk tercihi olarak yüzde 52 ile nane-limon dikkat çekiyor. Yeşil çay (yüzde 49) ikinci, ıhlamur çayı (yüzde 47) üçüncü, papatya çayı (yüzde 43) dördüncü, kuşburnu çayı ise (yüzde 41) beşinci sırada yer alıyor.
Bitki çayları Lipton’dan
Bitki çayı pazarında rekabette farklılaşan 2 marka özellikle dikkat çekiyor. Lipton ve Doğadan aktardan alınan markasız çayları ardında bırakarak zirve yarışı veriyor.
Ancak iki markanın yarışında Lipton yüzde 54’ün ilk tercihi olarak Doğadan’ı geride bırakıyor.
Bitki çayları 4 mevsim bardakta ama kışın tadı bir başka
Katılımcıların yüzde 49’u için bitki çayı içmenin saati yok. Belirtilen zamanlar içerisinde ise bitki çayını en sık akşam saatlerinde içtiğini belirtenlerin oranı yüzde 37 olarak verilere yansıyor. En sık bitki çayı tüketilen mevsim için katılımcıların yüzde 58’i dört mevsim seçeneğini seçerken; kış mevsimi ise yüzde 37 ile en sık tercih edilen mevsim oluyor.
Tüketiciler çayda inovasyona açık mı?
Çay gibi kültürel kodlarımıza işlemiş bir lezzetin inovasyona açılması ve karşılık bulması elbette pek de kolay değil. Her iki kişiden biri inovatif çayları denemediğini ve bilmediğini ifade ediyor. Bu ürünleri henüz denemeyenler arasında her 10 kişiden 3’ü denemeye açık olduğunu belirtirken, inovatif çayları deneyenler arasında beğenme ve beğenmeme düzeyleri neredeyse eşit.
Markaların dikkatine
Araştırmanın finalinde katılımcıların çay markalarından beklentileri de soruldu. Satın alma kriterleri arasında ikinci sırada yer alıyor olsa da “fiyat” bu soruda zirveye yerleşiyor ve katılımcıların yüzde 36’sı çay markalarından en büyük beklentisinin uygun fiyat politikası olduğu görülüyor. Kalite beklentiler arasında yüzde 25 ile ikinci sırada yer alırken lezzet yüzde 8’le üçüncü sırada yer buluyor.
Araştırmanın metodolojisi
Marketing Türkiye adına Xsights Araştırma Şirketi’nin 11-17 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirdiği Türkiye’nin “Çay Tüketim Alışkanlıkları Araştırması”na Türkiye temsili 12 ilde 18 yaş ve üzeri toplam 500 kişi katıldı. Çalışma CAWI (Web Tabanlı Anket) tekniğiyle gerçekleştirildi.
