Krizi başarıyla yöneten şirketlerin ortak noktası ne?

Akademisyen, Gazeteci ve Yazar Fatoş Karahasan’ın yeni kitabı “Kırılma Noktası” Doğan Solibri Yayınevi tarafından yakın zamanda yayınlandı. Dünyada ve Türkiye’de pandeminin iş dünyası, ekonomi ve pazarlama üzerindeki etkilerinin detaylı bir şekilde incelendiği kitap, KOBİ yöneticilerine, girişimcilere ve iş dünyasına girmek isteyen gençlere ilham verecek bilgiler içeriyor. Güncel bilgiler, bilimsel veriler ve içgörülerden oluşan Kırılma Noktası küresel danışmanlık şirketlerinin ve trend analistlerinin raporlarının ışığında yeni dönemi algılamaya yarayacak ipuçları sunuyor.

Algılarımızı değiştiren, hayatlarımızda ciddi dönüşümlere sebep olan sarsıcı bir dönemden geçiyoruz. Ne zamandır, “Ha bitti, ha bitecek,” diye umutla kendimizi avutsak da öylesine bir gelip geçmedi bu pandemi. Ekonomi başta olmak üzere hayatın her alanında sorunlara neden olacak kadar hayatımızda kaldı. Her alanda kendimizi güncellemek, rutinlerimizi ve sistemlerimizi baştan kurgulamak zorunda kaldık. Özellikle firmalar açısından baktığımızda, en büyüğünden en küçüğüne pek çok firma adeta bir sis perdesi içinde yönlerini tayin etmeye çalıştı. Şimdi, geleceğe baktığımızda hala belirsizlikle dolu bir ortamda yol haritaları oluşturmamız gerekiyor. Bu süreçte ise pusulamız elbette araştırmalar, analizler ve vaka öyküleri oluyor… Akademisyen, Gazeteci ve Yazar Fatoş Karahasan’ın yeni kitabı Kırılma Noktası bu anlamda pandemi döneminin bir arşivi niteliğini taşıyor. Kitapta, krizleri başarıyla yöneten şirketlerin çalışanlarına, müşterilerine, topluma ve dünyamıza yönelik çalışmalarının yanı sıra, ülkemizin önde gelen sivil toplum kuruluşlarının dönemle ilgili yorumları yer alıyor. Hedefinin iş dünyasının, markaların ve pazarlamanın değişen dinamiklerini ortaya koymak olduğunu belirten Karahasan, “Araştırmalar ve başarılı rol modeller ışığında yol haritaları oluşturmamız ve bunları en kısa sürede uygulamaya başlamamız gerekiyor,” diyor…

“Kırılma Noktası” kitabını yazma fikri nasıl çıktı ortaya? Çalışma nasıl bir ihtiyaca karşılık veriyor? 

Mart 2020’den itibaren araştırma ve danışmanlık şirketleri, belirsizlik içindeki dünyayı anlamak ve gelecekle ilgili öngörüler oluşturabilmek için büyük kaynak ayırdılar. Büyük bir şeffaflıkla da bu bilgileri paylaştılar.

Oluşan yeni eko-sistemi anlamak ve uyum sağlayabilmek için değişimi derinlikli bir biçimde analiz etmek gerekiyordu. Ben de bu raporlar ışığında bir kitap yazmaya başladım. Hedefim, iş dünyasının, markaların ve pazarlamanın değişen dinamiklerini ortaya koymaktı. Böylece, bilimsel veriler ve içgörüler ışığında bir çerçeve oluştu.

Nasıl bir süreçle yazdınız “Kırılma Noktası”nı? Yanıt aradığınız temel sorular hangileri oldu? 

Değişimi anlamak amacıyla, Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının görüldüğü 2020 Mart ayından itibaren Bilgi Üniversitesi’ndeki “Siber Medyada Pazarlama” derslerimi; Dünya gazetesindeki ve cnnturk.com’daki yazılarımı yeni dönemi anlamamıza yardımcı olacak araştırmalara ve bu şirketlerin vaka analizlerine ayırdım. 

Zoom, GoogleMeet ve Microsoft Teams aracılığyla uzaktan görüştüğümüz yöneticiler; çalışanları, müşterileri, toplumumuz ve gezegen için yaptıklarını ve gelecek dönemle ilgili görüş ve beklentilerini aktardılar. 40 kuruluşun tepe yöneticisiyle yaptığımız söyleşilerin bir kısmını Marjinal Porter Novelli ekibi video formatına getirdi ve #faydalımarkaöyküleri başlığı altında YouTube’da yayınladık. Böylece bir dijital bir arşiv oluşturmuş olduk.

Söz uçar yazı kalır düşüncesiyle ve pandemi dönemini kayıt altına almak niyetiyle 2020 yılındaki birikimi de bir kitapta toplamayı düşündüm. Ortaya Kırılma Noktası çıktı.

Kitabın içeriği hakkında biraz bilgi verebilir misiniz? Neler bekliyor okuyucuları?

İlk üç bölümde, dünyada ve Türkiye’de yapılmış araştırmaların sonuçlarından yola çıkarak Covid-19’un iş dünyası, ekonomi ve pazarlama üzerinde yaptığı değişime odaklandım. 2020 boyunca cömert bir biçimde araştırmalarının verilerini paylaşan danışmanlık şirketlerinin, trend analistlerinin raporları çerçevesinde kırılma noktalarını özetledim. Öğrendiklerimi, anladıklarımı paylaştım.

Dördüncü bölümde, #faydalımarkaöykülerine yer verdim. Tüm şirketlere, çalışanlarına, müşterilerine, topluma, gezegene yönelik hangi faydalı işler yaptıklarını sordum. Böylece, krizi başarıyla yöneten şirketlerin ortak noktalarını net bir biçimde görmek mümkün oldu.

Beşinci ve son bölümdeyse, ülkemizin önde gelen sivil toplum kuruluşlarının dönemle ilgili yorumları yer aldı.

Dilerim, güncel bilgiler, bilimsel veriler ve içgörülerden oluşan bu kitap ülkemizde zor durumda olan KOBİ’lerimizin yöneticilerine; fikirleri olan girişimcilerimize ve iş dünyasına girmeyi planlayan gençlerimize umut verir. Okurların cesaretini ve mücadele gücünü artırır. İlham kaynağı olur. 

Bir adım ötesini görmenin oldukça zor olduğu bir ortamda “Kırılma Noktası” yeni bir başlangıç için yol haritası sunmayı vadediyor. Bu yol haritasının en önemli durakları neler? Pandeminin bize gösterdiği en somut gerçekler hangileri? 

Dünyada olduğu gibi Türkiye’deki sorunlar da artmaya ve derinleşmeye devam ediyor. Gençlerimiz ve genel olarak halkımız, gelecekle ilgili kaygı duyuyor. Sorunlar büyük, bu yüzden birlikte çözüm yolları aramalı ve dayanışma içinde olmalıyız. Bilime, akla ve iş birliklerine ihtiyacımız var. Araştırmalar ve başarılı rol modeller ışığında yol haritaları oluşturmamız ve bunları en kısa sürede uygulamaya başlamamız gerekiyor. 

Türkiye’deki iş dünyası bu dönemde önemli bir sınav veriyor. Kurumlar ve şirketler yangının sönmesi için büyük çaba gösteriyorlar. İnsanlar şirketlerin yönetimlerinden kendilerini dinlemelerini, yakın olmalarını ve çözüm sunmalarını bekliyor. Şirketler için değişimi anlamanın yolu; çalışanların, tedarikçilerin ve müşterilerin sesini duymaktan geçiyor. Oluşan yeni ortam taze bakış açıları gerektiriyor. Bu yüzden, liderler öncelikle değişime odaklanmalılar. Çalışanlarının ve müşterilerinin ihtiyaçlarını anlamalılar. Çalışma biçimlerini gözden geçirmeliler.

Kitapta bu devasa krizi kendileri açısından başarıyla yöneten şirketlere dair #faydalımarkaöyküleri anlatıyorsunuz. Bu öykülerin, başarıyı getiren ortak noktaları neler sizce? 

#faydalımarkaöyküleri ayrıntılı bilgilerle donanmış vaka analizlerinden oluşuyor. Bu vakalar, pandemi dönemini anlamak ve dersler çıkarmak isteyen siyasetçiler, girişimciler, yöneticiler, akademisyenler ve öğrenciler için çok değerli bir bilgi ve içgörü kaynağı sunuyor. Bu markaların beş ortak özelliği var;

1. Samimi, şeffaf ve kesintisiz iletişim
2. Çalışanlara özenli yaklaşım
3. Müşteri odaklıılık
4. Topluma destek
5. Sürdürülebilirlik

Pandemiyle birlikte “fayda”, “amaç” gibi kavramların ve elbette bu yolda yapılanların şirketler için hayati bir önemde olduğu daha iyi anlaşıldı. Yeni dönemde markaların bu alanlardaki aksiyonlarının nasıl şekillenmesi gerekiyor? Özellikle “gerçeklik, samimiyet” boyutunda neler yapmalılar?  

Pandemi öncesinde Havas Grubun yaptığı “2019 Meaningful Brands” (Anlamlı Markalar) araştırması, markaların yüzde77’si bir anda ortadan yok olsa, hiç kimsenin bunu umursamayacağını ortaya koymuştu.

30 ülkede 350 bin kişiyle yapılan araştırma, dünyanın önde gelen 1800 markasının tüketicilerin hayatındaki yeri hakkında önemli veriler içeriyordu. Örneğin, markaların iletişim için yarattığı içeriğim yüzde 55’i tüketicilerce anlamsız ve alakasız olarak tanımlanmıştı. Tüketicilerin, yüzde 77’isi faydalı işler yapan şirketlerin ürün ve hizmetlerini almaya daha sıcak baktıklarını belirtmişti.

Pandemi tüm bu duyguları daha da keskin bir hale getirdi. Pazarlama iletişim sektörünün ve iş dünyasının yeni bakış açılarına ihtiyacı var. Tüketicilerdeki değişimi anlayan şirketler kendi üzerlerine düşeni yapmak için harekete geçmiş durumdalar. Dünyanın daha yaşanabilir bir yer olması için iş süreçlerini gözden geçiriyorlar. Kendilerine sürdürülebilir bir dünya ve mutlu toplumlar için kapsayıcı ve yararlı hedefler koyuyorlar. Bu doğrultuda taahhütlerde bulunuyorlar.

Bizler de tüketiciler olarak, dünyamızın kaynaklarını koruyan, çalışanlarına ve müşterilerine özen gösteren markaları desteklemeliyiz. Şirketlerin yönetimlerini etik olmaya, ortak hedefler doğrultusunda ülkemizdeki sorunları çözmek için çalışmaya yönlendirmeliyiz. Şirketlerin göstermelik sosyal sorumluluk çalışmalarına tepki göstermeliyiz.

“Kırılma Noktası”nın #faydalımarkaöyküleri iş dünyasındaki ve toplumdaki hangi kesimlere hangi mesajları veriyor? 

Toplumlar bireylerden oluşuyor. Sorunlar büyük. Çözüm bulmak için el ele vermek zorundayız. Sivil toplum kuruluşlarının desteğe ihtiyacı var. Onları yalnız bırakmamalıyız. Yetişkinler olarak her birimiz kendi alanımızda ve kendi çevremizde faydalı işler yapmak için çaba göstermeliyiz. Her şeyden önemlisi, yaratıcılığa ve gençlere yol açmalıyız. Her alanda sahnede gençlerin olmasını sağlamalı ve onların mutluluğunu ön plana almak için çalışmalıyız.

Dijital mecralarda başarılı kriz iletişiminin yolu şeffaflık ve hızlı aksiyon almaktan geçiyor