Mockup nedir? Neden ve nasıl yapılır?
Tasarımcılar ve işletmeler, bir ürün oluşturmak için zaman ve kaynak harcamadan önce fikirleri test etmenin ve iyileştirmenin değerini anladıkça, mockup kullanımı son yıllarda giderek daha popüler hale geldi. Mockup’lar tasarımcıların zorlukları tespit etmesine, müşteriyle daha iyi bir iletişimin sağlanmasına ve tasarım sürecinin erken aşamalarında iyileştirmeler yapmasına olanak tanıyan günümüzde sık sık başvurulan bir metot haline geldi.
Mockup nedir?
Mockup diğer isimleriyle model veya maket, bir ürünün arayüzü prototipi veya kaba taslağının görselleştirilmiş bir versiyonunu ifade eder. Mockup’lar, tasarlanan ürün veya kullanıcı arayüzünün türüne bağlı olarak birçok farklı biçimde olabilir. Mockup oluşturmak için basit tel, karton gibi gereçlerden, sofistike 3D modelleme yazılımlarına kadar birçok farklı araç ve web sitesi mevcut.
Bu araçlar, tasarımcıların web siteleri ve uygulamaların çeşitli versiyonlarının yanı sıra fiziksel ürünlerin ayrıntılı modellerini oluşturmalarına da olanak tanır. Örneğin, bir web sitesinin maketi, nihai hale gelmeden, temel düzeni ve içeriği gösteren düşük kaliteli bir sürüm olabilir. Ya da mobilya gibi bir fiziksel bir ürünün maketi, ürünün boyutunu, şeklini ve temel özelliklerini gösteren bir karton veya ahşap model olabilir.
Mockup neden kullanılır?
Mockup’lar, tasarım sürecinde bir ürünün veya kullanıcı arayüzünün son halini oluşturmadan önce fikirleri test etmek ve iyileştirmek için kullanılır. Mockup’ların bu bağlamda yararlı olmasının birkaç sebebi vardır:
- Zamandan ve paradan tasarruf sağlar: Bir mockup oluşturmak, tasarımcıların ürünün son versiyonunu oluşturmak için zaman ve kaynak harcamadan fikirlerini test etmelerine ve geliştirmelerine olanak tanır. Bu, zamandan ve paradan tasarruf sağlayabilir, nihai ürünün kullanıcıların veya müşterinin ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamaya yardımcı olabilir.
- Varsayımları test eder: Bir maket, tasarımcıların ürün veya kullanıcı arayüzü hakkındaki varsayımlarını test etmelerini sağlar. Örneğin, kullanıcıların bir web sitesinin düşük kaliteli bir versiyonuyla nasıl etkileşime girdiğini görebilir ve tasarımın kullanıcı dostu olan ve olmayan alanlarını belirleyebilirler.
- Zorlukları belirler: Bir mockup oluşturmak, tasarımcıların tasarım sürecindeki zorlukları ve potansiyel engelleri belirlemelerine yardımcı olabilir. Örneğin, fiziksel bir ürünün modeli, belirli bir tasarımın uygulanabilir olmadığını veya belirli bir özelliğin üretilmesinin zor olduğunu veya bütçeyi aştığını ortaya çıkarabilir.
- Paydaşlarla iş birliğini arttırır: Bir mockup oluşturmak genellikle tasarımcılar ile ürün yöneticileri veya kullanıcı araştırmacıları gibi diğer paydaşlar arasında iş birliğine ihtiyaç duyar. Bu, farklı perspektiflerin tasarıma dahil edilmesine olanak tanır ve nihai ürünün kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun olmasını sağlamaya yardımcı olur.
Mockup hangi alanlarda kullanılır?
Mockup’ların yaygın kullanıldığı bazı alanlar şunlardır:
Kullanıcı deneyimi tasarımı: Mockup’lar web siteleri, mobil uygulamalar ve yazılım uygulamaları gibi kullanıcı arayüzlerinin tasarımında da yaygın olarak kullanılır. Bir mockup, tasarımcıların bir kullanıcı arayüzünün düzenini, navigasyonunu ve içeriğini test etmelerine ve tasarımın sezgisel veya kullanıcı dostu olmadığı alanları belirlemelerine yardımcı olabilir.
Kurumsal kimlik tasarımı: Marka logoları, belirlenen renkler ve desenler gibi kurumsal kimliği oluşturan öğelerin, farklı kullanımlardaki görüntülerini oluşturabilmek adına mockup’lara başvurulur. Bu sayede, tasarımcılar tarafından yapılan çalışmaların, tabela, baskı ve giydirme gibi alanlardaki görünüşleriyle ilgili fikir elde etmek mümkündür.
Ürün tasarımı: Mockup’lar genellikle mobilya, tüketici elektroniği ve oyuncak gibi fiziksel ürünlerin tasarımında kullanılır. Bu sayede ürünlerin görünüşü hakkında müşterinin fikir alması kolaylaşır ve ana üretime geçmeden evvel gerekli iyileştirmeler yapılabilir.
Mimari: Mimarlık alanında maketler genellikle bir binanın veya başka bir yapının tasarımını test etmek için kullanılır. Bir maket, binanın fiziksel bir modeli veya tasarımın düzenini, malzemelerini ve diğer özelliklerini gösteren dijital bir temsil olabilir.
Mühendislik: Mühendislikte maketler genellikle bir ürün veya sistemin tasarımını test etmek için kullanılır. Bu, bir makine parçasının işlevselliğini test etmeyi veya bir köprünün veya diğer büyük ölçekli yapıların yapısal bütünlüğünü değerlendirmeyi içerebilir.
Mockup nasıl yapılır?
Mockup’ın öneminin ne kadar büyük olduğu aşikar, ancak iş akışını kolaylaştıracak en iyi uygulamalara ve araçlara aşina olunmazsa, maket oluşturmak da epey zaman alıcı ve verimsiz bir sürece de dönüşebilir. İşte mockup’larda ustalaşmak ve doğru program seçimini kolaylaştırmak için birkaç ipucu:
Maket oluşturmak için basit wireframing araçlarından daha gelişmiş prototipleme yazılımlarına kadar birçok farklı araç mevcut. İhtiyaçları karşılayan ve oluşturulan mockup’ın karmaşıklığına uygun bir araç seçilmeli. Dolayısıyla mockup oluşturulmadan bu ihtiyaçların bir listesini çıkarmak iyi bir başlangıç olacaktır.
Şablonların ve kütüphanelerin kullanılması da zamandan tasarruf edilmesini sağlar. Birçok mockup aracı, zaman kazandıracak ve tasarımlarda tutarlılık sağlayacak önceden tasarlanmış şablonlarla ve kitaplıklarla birlikte gelir.
Yer tutucu (place holder) içerik kullanmak zaman kazandırır. Maketler için gerçek içerik oluşturmaya zaman harcamak yerine, sonunda ürüne dahil olacak içeriği temsil etmek için yer tutucu metin ve resimler kullanılabilir. Bu, ayrıntılarda boğulmak yerine tasarım ve düzene odaklanılmasını sağlar.
Yinelemek ve iyileştirmek en önemli ve zorlu süreçlerden biri… Ancak maketin üzerinde değişiklik ve yenilikler yapmaktan korkulmamalı. Maket oluşturma sürecinde ne kadar çok pratik yapılırsa ve alternatifler değerlendirilirse, müşteriye sunulacak ürün o kadar verimli ve etkili olur.
Mockup Sunumu Nasıl Yapılır?
Bir müşteriye bir mockup teslim ederken, bunun nasıl sunulacağını ve tartışılacağını düşünmek hem sunumu daha verimli kılar hem de maketin gerçeğe yakın bir şekilde işlenmesini sağlar.
İşte geri bildirim sürecini optimize etmek adına yardımcı olabilecek bazı ipuçları:
Müşteriye karşı maketin amacı konusunda net olmak, beklentileri yönetmek adına faydalı olabilir. Mockup’ı sunmadan önce bu maketin neden oluşturulduğu ve neyi temsil ettiği açıklanmalı. Bu onların bağlamı anlamalarına ve daha anlamlı geri bildirimler vermelerine yardımcı olur. Mockup’ı uygun formatta sunmak da bu süreci verimli hale getirmek ve zamandan tasarruf etmek için oldukça önemli. Tasarlanan ürünün türüne bağlı olarak, mockup fiziksel bir model veya dijital bir prototip olabilir. Müşterinin tasarımı anlamasına ve geri bildirim sağlamasına en iyi şekilde yardımcı olacak format seçilmeli.
Maket sunulurken temel özellikleri ve işlevselliği mutlaka vurgulanmalıdır. Müşterinin incelemesi ve geri bildirimde bulunması istenen tasarımın temel yönlerine odaklanılmalı. Bu, neyin en önemli olduğunu anlamalarına ve daha verimli geri bildirim sağlamalarına yardımcı olacaktır. Son olarak da tasarım sürecine genel bir bakış sağlanmalıdır. Maketin genel tasarım sürecine nasıl uyum sağlayacağı ve sonraki adımların neler olacağı açıklanmalı. Bu, müşterinin geri bildirimlerinin nasıl kullanılacağını ve nihai tasarımı nasıl etkileyeceğini anlamasına yardımcı olacaktır.
Mockup’ın ürünle ilgili müşteriye sağlanan ilk izlenim olduğunu unutmamak bir hayli önemli. Tüm bu süreci amacına uygun ilerletebilmek adına açık ve dürüst geri bildirimler teşvik edilmeli. Müşterinin düşüncelerini ve fikirlerini paylaşırken kendini rahat hissedeceği güvenli ve açık bir ortam yaratılarak onları dürüst ve samimi olmaya teşvik etmek ve geri bildirimlerini dikkatle dinlemek gerekir.
Bu ipuçlarını takip ederek, bir maket için geri bildirim oturumunun daha etkili ve verimli olmasına yardımcı olunmalı. Bu, tasarım sürecinin sorunsuz bir şekilde ilerlemesini ve nihai ürünün müşterinin ihtiyaç ve beklentilerini karşılamasını sağlayacaktır.
Mockup hazırlayabileceğiniz web siteleri
Tasarlanan ürün veya kullanıcı arayüzü türüne bağlı olarak maket oluşturmak için ücretsiz araçlar sunan birçok web sitesi vardır. Ücretsiz maketler oluşturmak için bazı popüler web siteleri şunlardır:
Canva: Canva, mockup oluşturmak için çok çeşitli araçlar sunan bir grafik tasarım platformu. Kullanıcılar web siteleri ve uygulamalar için wireframe çalışmalarının yanı sıra fiziksel ürünlerin ve pazarlama materyallerinin maketlerini de oluşturabilir.
Figma: Figma, kullanıcıların web siteleri ve uygulamaların etkileşimli maketlerini oluşturmasına ve paylaşmasına olanak tanıyan iş birliğine dayalı bir tasarım platformudur. Önceden tasarlanmış bir dizi öğenin yanı sıra özel tasarımlar ve animasyonlar oluşturma olanağı sunar.
Balsamiq: Balsamiq, web siteleri ve uygulamaların maketlerini oluşturmak için basit bir arayüz sunan tasarım aracıdır. Önceden hazırlanmış bir dizi öğeyi ve şablonları kullanma olanağı sunar.
InVision: InVision, kullanıcıların web siteleri ve uygulamaların etkileşimli maketlerini oluşturmasına olanak tanıyan bir prototipleme aracıdır. Önceden tasarlanmış bir dizi öğenin yanı sıra diğer araçlardan tasarımları içe aktarma, animasyonlar hazırlama ve etkileşim noktaları ekleme olanağı sunar.
Mockup oluştururken sıkça kullanılan yazılımlar
Tasarlanan ürünün veya kullanıcı arayüzünün türüne bağlı olarak maket oluşturmak için kullanılabilecek çeşitli araçlar vardır. Maket oluşturmak için kullanılan bazı yaygın araçlar şunlardır:
Wireframing araçları: Wireframing araçları, web sitelerinin ve uygulamaların düşük kaliteli versiyonlarını oluşturmak için kullanılır. Genellikle kullanıcı arayüzünün kaba bir taslağını oluşturmak için birleştirilebilen tuşlar, metin kutuları ve menüler gibi önceden tasarlanmış bir dizi öğe sağlarlar. Wireframing araçlarına örnek olarak Balsamiq, Moqups ve Adobe XD verilebilir.
3D modelleme yazılımı: 3D modelleme yazılımı mobilya, tüketici elektroniği ve oyuncak gibi fiziksel ürünlerin maketlerini oluşturmak için kullanılır. Bu araçlar, tasarımcıların ürünün boyutu, şekli ve işlevsel özellikleri de dahil olmak üzere ayrıntılı, üç boyutlu modellerini oluşturmasına olanak tanır. 3D modelleme yazılımlarına örnek olarak AutoCAD, SketchUp ve Blender verilebilir. 3 boyutlu tasarımların, farklı görseller içerisine yerleştirilmesi için Adobe Photoshop gibi fotoğraf düzenleme uygulamalarından da faydalanılabilir.
Prototip oluşturma araçları: Prototipleme araçları, web siteleri ve uygulamaların etkileşimli maketlerini oluşturmak için kullanılır. Bir diğer deyişle, tasarımcıların kullanıcı arayüzünün tıklanabilir versiyonlarını oluşturmasına olanak tanıyarak kullanıcıların tasarımda gezinmesine ve tasarımla etkileşime girmesine olanak tanır. Prototip araçlarına örnek olarak InVision, Figma, Adobe XD ve Marvel App gösterilebilir.
