Plastik çöp krizini çözmek için son şans!
Dünyanın insanlığa verdiği alarmın seviyesi her geçen gün yükselmeye devam ediyor. Sürdürülebilirlik kavramı da bununla birlikte hayatımıza daha çok nüfuz etmeye başlamış olsa da alınan önlemlerin ne derece samimi ve yeterli olduğu büyük soru işareti. WWF’in uluslararası düzeyde yayımladığı “Denizlerdeki Plastik Kirliliğinin Denizel Türler, Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistemler Üzerindeki Etkileri” raporu tam da bu noktada harekete geçmemizi gerektiren ekolojik riskleri ortaya koyuyor. Gelin birlikte raporun öne çıkan bulgularına daha yakından bakalım…
Alfred Wegener Kutup ve Deniz Araştırmaları Enstitüsü tarafından WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) için hazırlanan “Denizlerdeki Plastik Kirliliğinin Denizel Türler, Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistemler Üzerindeki Etkileri” raporu, mikroplastik kirliliğinin yaratacağı ekolojik riskleri ortaya koyuyor. Rapora göre Akdeniz, Doğu Çin Denizi ve Sarı Deniz’in de aralarında olduğu kritik önemdeki birçok denizde, plastik kirliliği canlı yaşamı için tehlikeli olabilecek eşik değerleri aşmış durumda. Rapor, mikroplastik kirliliğinin ekolojik olarak tehlike eşiklerini aşarak türler ve ekosistemler üzerinde popülasyonların azalması da dahil olmak üzere olumsuz etkilere yol açabileceğini gösteriyor.
Son çağrı!
- Her yıl 19 ila 23 milyon ton plastik atığın denizlerimize karıştığı tahmin ediliyor
- Denizlerdeki plastik kirliliği 2050’ye kadar dört katına çıkacak
- 2100 yılına kadar mikroplastiklerde 50 kat artış görülebilir
- WWF hükümetleri, bu krizi önlemek için BM Çevre Asamblesi’nde plastik kirliliğine karşı küresel bir sözleşme kabul etmeye çağırıyor…
İşte raporun öne çıkan bulguları
● Bugüne kadar 2144 türün doğal ortamlarında plastik kirliliğine maruz kaldığı saptandı.
● Besin zincirinin en tepesindeki yırtıcılardan başlayarak planktonlara kadar her türlü deniz canlısı plastik yutuyor.
● 297 türde gözlemlenebilir etkiler incelendi; yüzde 88’inin olumsuz etkilendiği görüldü.
● Deniz kuşlarının yüzde 90’ının ve deniz kaplumbağalarının yüzde 52’sinin plastik yuttukları tahmin ediliyor.
● Plastik kirliliğinin ölçeği, denizel türler ve ekosistem üzerindeki etkiler farklılıklar gösterebiliyor: Plastikler, canlılara dolanıp hareketlerini kısıtlayarak, yutularak, canlıların yaşam alanlarını örtüp solunumlarını engelleyerek ve üzerlerindeki kimyasalların çözünerek denizlere karışması yoluyla biyolojik yaşama zarar veriyor. Plastik çöpler deniz hayvanlarında içsel ve dışsal yaralanmalara ve ölüme yol açabiliyor ve canlıların hareket kabiliyetini ve büyümelerini kısıtlayabiliyor. Ayrıca organizmaların besin almalarını güçleştirebiliyor, bağışıklık sistemlerini ve üreme kabiliyetlerini azaltabiliyor.
● Plastik atıklar diğer ekolojik hizmetlerinin yanı sıra birçok kıyı topluluğuna gıda güvenliği ve su taşkınlarına karşı koruma sağlayan mangrovların karmaşık kök sistemlerinde sıkışıp kalıyor ve bitkilerin büyümesini engelliyor.
● Plastik kirliliği, iklim değişikliği nedeniyle tehdit altındaki mercanlar için ek bir tehlike oluşturuyor. Plastik atıklar denizel biyolojik çeşitlilik için eşsiz değere sahip resiflere takılı kalarak, mercanların boğulmasına, kırılmasına ve aşınmasına hatta bazen tüm resif sisteminin ölümüne neden oluyor. Mercanlar mikroplastik taneciklerini sindirdiklerinde ortak yaşam sürdükleri algler üzerinde de olumsuz sonuçlar ortaya çıkıyor.
WWF’ten Küresel Sözleşme çağrısı
Deniz yaşamına yönelik bu yaygın ve giderek artan tehdit, dünya liderlerinin, Şubat sonunda düzenlenecek BM Çevre Asamblesi’nde (UNEA-5) denizlerdeki plastik kirliliğini durduracak, küresel ölçekte yeni bir BM Sözleşmesi’ni kabul etmesi ile önlenebilir. Uluslararası düzeyde ve yasal bağlayıcılığı olan bir sözleşme için baskılar artıyor. Dünya genelinde 2 milyondan fazla kişi WWF’in çağrısına imza atarken, 100’den fazla küresel şirket, 700’den fazla sivil toplum kuruluşu ve BM üyesi ülkelerin 4’te 3’ünden fazlasını oluşturan, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 156 ülke de bu çağrıya destek verdi.
“Artık tüm dünyanın, kişisel tüketim tercihlerini sorgulaması gerekiyor”
Raporun yazarlarından Alfred Wegener Enstitüsü Helmholtz Kutup ve Deniz Araştırmaları Merkezi mensubu bilim insanı Mine Tekman; “Bilimsel çalışmalar her boyutta plastiğin canlıların vücutlarına girdiğini ve bunun olumsuz etkileri olduğunu doğruluyor. Özellikle Akdeniz, dünyada en fazla kirletilen denizler arasında yer alıyor. Araştırmalar tehlike altındaki Akdeniz foku, orkinos, kılıç balığı, ispermeçet balinası ve pamuk balıklarına ev sahipliği yapan Akdeniz’de bu türlerin plastik yuttuklarını ortaya koyuyor. Ege Denizi’ndeki ispermeçet balinalarının yüzde 60’ının plastik yuttuğu tahmin ediliyor. Artık tüm dünyanın, kişisel tüketim tercihlerini sorgulaması gerekiyor. İklim krizini yönetmekte başarısız kaldık, plastik çöp krizini çözmek için hala şansımız var ve bu konuda başarısız olma lüksümüz yok.” diyor.
“Denizlerdeki Plastik Kirliliğinin Denizel Türler, Biyolojik Çeşitlilik ve Ekosistemler Üzerindeki Etkileri” raporunun Türkçe Yönetici Özeti’ne BURADAN ulaşabilirsiniz.
