Ünlü Şef Refika Birgül, gıda israfına dikkat çekmek için çöp konteynerine girdi

Ülkemizde boşa harcanarak israf edilen gıdaları tespit etmek amacıyla çöp konteynerlerine girerek araştıran Refika Birgül, meyve sebzeden yeşilliğe, ekmekten simit ve keke hala kullanılabilir durumdaki yiyeceklerin atıldığını görünce, “Boşa Harcama” diyerek farkındalık yaratmak amacıyla “Bereket” video serisini hazırlamaya karar verdi.

Gıda atığı konusunda farkındalık yaratmak ve israfı engellemek amacıyla Fairy’nin 5 yıl önce Gıda Kurtarma Derneği iş birliğinde başlattığı Boşa Harcama projesinin elçilerinden biri olarak hazırladığı özel içeriklerle takipçilerini bilgilendiren Yemek Yazarı ve Şef Refika Birgül, şimdi de çektiği videolarla boşa harcanarak çöpe atılan gıdalara dikkat çekiyor. Fairy’nin desteğiyle “Refika’nın Mutfağı” isimli Youtube kanalından yayınlamaya başlayan yayınlanan video serisi, sunduğu önerilerle mutfaklarda bereket katmanın yollarını da anlatıyor.

“Üretilen sebze-meyvenin sadece yüzde 24,5’ini tüketiyoruz”

İstanbul’da yaşadığı Kuzguncuk semtinde evine giderken çöp konteynerindeki gıdaların fazlalığını görünce, video kaydı alarak kentlerde yaşanan gıda israfına dikkat çekmek istediğini belirten Birgül, “Bereket, toplumumuzun asırlardır hayatında olan bir kavram. Aslında bugün sürdürülebilirlik diye konuştuğumuz kavramın özü ve bence daha büyük anlamda karşılığı bizim bereket kavramımız. Eskiden dededen, neneden, toruna geçen bilgiler gıdayı nasıl kullanmamız, nasıl dönüştürmemiz gerektiğine dair çok güzel bilgilerdi. Bugün artık evler küçüldüğü, mesafeler uzadığı, artık insanlar daha geç yaşlarda çocuk yaptıkları için, dedelerin, nenelerin bunları anlatabilecek zaman ve takatları olmama ihtimali de arttığı için görev bize düştü ve bu bilgileri tekrar hatırlamak ve gençlere aktarmak için bu videoları hazırlamaya başladık” dedi.

Türkiye gıda israfında üçüncü sırada

Tüketilebilir durumda olan yiyeceklere de rastladıklarını anlatan Birgül, sözlerine şöyle devam etti:

Tahminimizin de üzerinde gördük ki meyve sebzeden yeşilliğe, ekmekten simit ve keke hala tüketilebilir durumdaki yiyeceklerin çöpe atılıyor, pazarlarda yerlere dökülüyor. Beş yıl önce Boşa Harcama projesiyle birlikte yol almaya başladığımız ve mutfaklardaki temizlik kadar tasarrufa da büyük önem veren Fairy’nin desteğiyle projemizi hayata geçirdik. Ülkemiz ne yazık ki kişi başına en çok gıda israfının yapıldığı 10 ülke arasında 3. sırada yer alıyor. Satın aldığımız ekmeğin yüzde 34’ü, kök sebzelerin yüzde 20’si, deniz ürünlerinin yüzde 12,5’i, kuru baklagilin yüzde 32’si, kırmızı-beyaz etin yüzde 17’si, süt ve süt ürünlerinin yüzde 41’inin çöpe gittiği belirtiliyor. Ülkemizde günlük israf edilen ekmek sayısı ise 4,9 milyon. Gıda Kurtarma Derneği’nin rakamlarına göre de tarladan tezgâha gelene kadar meyve sebzenin yüzde 50’si israf oluyor. Kalanın yine yarısını da biz ya buzdolabında ya da yemeyerek israf ediyoruz. Yani tarladan, bahçeden çıkan sebze-meyvenin sadece yüzde 24,5’ini tüketiyoruz. Sadece bu gıdalarda değil ekmekte, süt ve süt ürünleri ile ette de bunu görüyoruz. Amacımız, bunu yerinde görmek ve çöp konteynerlerinin içine girerek atılanların ne kadarının gıda ne kadarının başka malzeme olduğunu göstermekti.”

“Çöpten kasayla bağ bağ rokalar çıktı” diyen Birgül, “Tamamen kullanmak yerine rokanın sapını kesip atmışlar. Maydanoz bağları arasında sararan kısımlar olunca, olduğu gibi atılmış. Soğanın dış kabuğunu soymak zahmetli diye birkaç katman birden soyularak atılmış. Atılan kısım bir küçük soğan eder. Patates de derin soyularak ziyan edilmiş. Oysa kabuğunu soymaya gerek bile yok. Lif ile dışı temizlendikten sonra kullanılabilir. Domateslerin, salatalıkların kabuğu üstelik de derin bir şekilde soyulmuş. Oysa kabuğun da birçok faydası var. İyice yıkanarak tüketilebilir. Domates kabukları yenebilir ya da sos ve çorba yapımında kullanılabilir. Hala taze olduğu halde çöpe atılan ekmek, simit ve kekle bile karşılaştık. Bunlar daha sonra ısıtılarak yenmek üzere dondurucuda saklanabilir” diye konuştu.

Farkındalık artırılmalı

Gıda israfına yönelik farkındalık çalışmalarının yapılmasının gerektiğini ifade eden Refika Birgül, “Boşa harcadığımız her gıda ile bereketi de engelliyoruz. Bizim çok güzel bir lafımız vardır “Evimizin bereketi kaçmasın” diye, bunu tekrar hatırlayıp kendi hayatımıza uygulamalı ülkemizin de bereketine vesile olmalıyız. Sana verilmiş bir şeyin kıymetini bilmezsen sana niye daha fazlası gelsin? Oysa biz gıda israf etmemeyi, bereketi büyüklerimizden ve bu topraklardan öğrendik. Arada birazcık unutmuş olabiliriz ama inanıyoruz ki boşa harcamamak mümkün ve bu resmi değiştirebiliriz. İşte videoları yapma nedenimiz de bu. Ülkemizde neredeyse her eve giren, hayatımıza kolaylık ve güç katan Fairy, bu video serisine destek oluyor. Bu güç birliği ile farkındalık yaratmaya devam ederek hayal ettiğimiz değişimi beraber gerçekleştireceğiz. Fairy, GKTD iş birliğinde başlattığı ve 5 yılda 55 milyon öğün kurtararak ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasını sağladığı Boşa Harcama projesi ile de gıda israfına dur diyor. Proje kapsamında son olarak Ramazan ayında Türkiye’nin ilk gezici gıda bankası da devreye alındı ve böylece aylık ulaşılan kişi sayısı 1.2 milyona ulaştı” bilgisini verdi.

Mutfağın bereketini artıracak öneriler:

Dünyada her 3 gıdadan 1’i israf edildiğini hatırlatan Refika Birgül, “İsraf edilen her gıdayla mutfaklarımızın bereketi azalıyor. Ülkemizde ise yalnızca evlerde kişi başına yılda 93 kilogram gıda israf ediliyor. Tedarik zincirindeki kayıplar ve atıklar da dahil edildiğinde, ülkemizde 26 milyon ton gıda boşa gidiyor. Bu ciddi bir su ve elektrik israfı anlamına da geliyor. Örnek vermek gerekirse Türkiye’de çöpe giden ekmeğin su israfı karşılığı, İstanbul’un bir yılda barajlarından çekilen su miktarına eşit. Oysa kurtardığımız her bir milyon kilogram gıda için 74 milyon litre su yani 40 Olimpik yüzme havuzunu doldurmaya yetecek kadar su kurtarıyoruz. Aynı şekilde 6 milyon kilojul enerji yani bir televizyonu 1200 yıldan fazla açık bırakmaya eşdeğer enerji tasarruf ediyoruz. Bununla da kalmıyor, 6 milyon kilogram sera gazı emisyonunu engelliyoruz” dedi.

Alışkanlıklarda yapılacak ufak değişikliklerle bu sorunun önüne hep birlikte geçebileceğimizi vurgulayan Birgül, gıdaların boşa harcanmasının önüne geçerek mutfakların bereketini artıracak önlemleri şöyle sıraladı:

• Tüketilecek kadar gıda alışverişi yapılmalı
• Sebze meyvelerin sadece bozulmuş kısımları atılıp sağlam kısımları değerlendirilmeli
• Her meyve sebze mevsiminde mümkünse kabuğu ile tüketilmeli
• Fazla gelen ekmekler sonra ısıtılıp tüketilmek üzere dondurucuda saklanmalı ya da başka bir yemeğin yapımında değerlendirilmeli
• Sebze meyve gibi organik atıklar imkân varsa dikilmeli ya da kompost haline getirilip toprağa geri verilmeli
• Çay-kahve telveleri çöpe değil kompost olarak toprağa atılmalı
• Artan yemekler çöpe değil sokak hayvanları için uygun yerlere bırakılmalı
• Son kullanma tarihi geçen irmik, bulgur, buğday gibi kuru gıdalar kuşlar için toprağa ya da cam önlerine serpilmeli
• Gıdalar ve geri dönüştürülebilir çöpler geri dönüşüm için ayrı atılmalı

Fairy’nin “Boşa Harcama” projesi 24 saatte 50 bin kişiye ulaştı